بررسی اثر مالیات ‌بر ارث‌ بر توزیع درآمد در ایران: رهیافت خودرگرسیون با وقفه توزیعی (ARDL)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

10.30465/ce.2023.40367.1761

چکیده

امروزه توزیع درآمد و راه‌های تعدیل نابرابری در توزیع درآمد موردتوجه بسیاری از سیاست‌گذاران قرارگرفته است. پیامدهای نامطلوب اجتماعی و اقتصادی افزایش نابرابری درآمد در جامعه بر هیچ‌کس پنهان نیست لذا دولت‌ها را بر آن داشته تا بهبود توزیع درآمد را در صدر اولویت‌های خود قرار دهند. نابرابری به‌صورت تفاوت افراد جامعه در دستیابی به منابع اقتصادی تعریف می‌شود و عوامل مختلفی در توزیع نابرابر درآمد نقش دارند. سیاست‌های مالی دولت قطعاً می‌تواند در کاهش نابرابری و توزیع مجدد درآمد مؤثر باشد. در اکثر کشورهای توسعه‌یافته، سیاست‌های توزیعی دولت، از طریق سیاست‌های مالیاتی صورت می‌گیرد. مالیات علاوه بر این‌که از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها محسوب می‌شود یکی از ابزارهای مؤثر در بهبود توزیع درآمد است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر مالیات ‌بر ارث بر توزیع درآمد ایران طی دوره زمانی زمستان 1385 الی پاییز 1397 هست. بدین منظور از روش اقتصادسنجی ARDL بهره گرفته شده است. بر طبق نتایج این پژوهش، مالیات بر ارث و نرخ رشد اقتصادی می‌تواند ضریب جینی را در بلندمدت کاهش دهد و باعث بهبود توزیع درآمد شود. بعلاوه افزایش مخارج دولتی، افزایش نرخ تورم، افزایش نرخ رشد جمعیت و نرخ بیکاری می‌تواند در بلندمدت باعث افزایش ضریب جینی و ناعادلانه‌تر شدن توزیع درآمد شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of inheritance tax on income distribution in Iran: Autoregression with distributional lag (ARDL) approach

نویسندگان [English]

  • Nader Mehregan 1
  • Sahar Ghasemi 2
  • Ali Sargolzaie 3
1 Professor of Economics, Department of Economics, Bu - Ali Sina University, Hamadan, Iran
2 M.A. in Economics, Department of Economics, Tarbiat Modares University,Tehran, Iran
3 Ph.D. Candidate in Economics, University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

Nowadays, income distribution and ways to adjust inequality in income distribution have been considered by many policymakers. The adverse social and economic consequences of increasing income inequality in society are not hidden from anyone, so it has led governments to prioritize improving income distribution. Inequality is defined as the difference between individuals in society in accessing economic resources, and various factors play a role in the unequal distribution of income. Government fiscal policies can certainly be effective in reducing inequality and income redistribution. In most developed countries, government distribution policies are driven by tax policies. In addition to being one of the most important sources of government revenue, tax is one of the most effective tools in improving revenue distribution. The purpose of this study is to investigate the effect of inheritance tax on income distribution during the period of winter 2006 to autumn 2018. According to the results of this study, inheritance tax and economic growth rate in the long term can reduce the Gini coefficient and improve income distribution. Moreover, rising government spending, rising inflation, rising population growth, and long-term unemployment can increase the Gini coefficient and make income distribution more unfair.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income distribution
  • Inheritance tax
  • ARDL
  • Gini coefficient
  • Economic growth JEL Classification: D31
  • E01
  • C32
  • H71

مراجع

اسدالله زاده بالی، میررستم. (1378). اثربخشی مالیات بر نابرابری و توزیع درآمد در ایران، پژوهش‌نامه مالیات، ۱۶(1).
امین رشتی، نارسیس، رفعت میلانی، مژگان. (1390). بررسی اثر مالیات بر ارزش افزوده بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب. پژوهش‌نامه مالیات، دوره جدید - ۱۹(۱۱ (مسلسل ۵۹))، 63-83.
حبیبیان نقیبی، مجید؛ نبوی، سیده شریفه؛ هاشم‌پور، زینب. (۱۳۹۳). بازخوانی مالیات‌برارث (رویکرد فقهی، تاریخی و مقایسه با سایر کشورها)، پژوهش‌نامه مالیات، ۲۲(۶۹)، ۹۳-۱۱۴.
حکمت شعار، محمدمهدی (1394). بازاریابی اجتماعی: کاربرد و مزیت آن در فرهنگ‌سازی مالیاتی، کنفرانس بین‌المللی مدیریت، فرهنگ و توسعه اقتصادی.
خانزادی، آزاد؛ حیدریان، مریم؛ مرادی، سارا. (1394). بررسی و تحلیل نقش و اثرات درآمدهای مالیاتی بر توزیع درآمد و توسعه انسانی (مطالعه موردی کشور ایران)، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی)، ۴(11)، 135-158.
داوودی، پرویز؛ براتی، محمدعلی. (1386). بررسی آثار سیاست‌های اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران. پژوهش‌نامه بازرگانی، ۱۱(43), 283-322.
سازمان امور مالیاتی ایران (1400). بازیابی شده در تاریخ آبان هزار و چهارصد. https://www.intamedia.ir/
سالم، علی‌اصغر؛ نادمی، یونس (1395). بررسی فرضیه کارایی ضعیف در دو رژیم پرنوسان و کم‌نوسان بازدهی بازار سهام تهران، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۲۴(77)، 139-162.
سیفی پور، رویا؛ رضایی، محمدقاسم. (1390). بررسی عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران با تاکید بر مالیات‌ها. پژوهش‌نامه مالیات، دوره جدید - ۱۹(۱۰ (مسلسل ۵۸))، 121-142.
طباطبائی، سید محمد شهاب؛ محمدی، تیمور؛ خورسندی، مرتضی. (1396). قدرت بازاری اوپک: آزمون وجود رفتار همکارانه اعضای اوپک با رویکرد ARDL. اقتصاد انرژی ایران (اقتصاد محیط‌زیست و انرژی)، ۶(۲۳)، 133-151.
عصاری آرانی، عباس؛ عاقلی کهنه شهری، لطفعلی؛ شفیعی، سعید؛ رسولی، میر میثم. (1390). بررسی تأثیر سیاست‌های مالی بر توزیع درآمد در ایران. پژوهش‌نامه اقتصادی، ۱۱(۱ (پیاپی ۴۰))، 31-48.
فرامرزی، ایوب؛ شتبان فاروجی، مجید؛ حکیمی‌پور، نادر؛ علیپور، صادق؛ جباری، امیر. (1394). بررسی رابطه مالیات و رشد اقتصادی، مطالعه موردی ایران و کشورهای عضو اوپک و سازمان همکاری‌های اقتصادی (OPEC) و (OECD). اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، ۹(32)، 103-122.
قائد، ابراهیم؛ احمدی‌شادمهری، محمدطاهر؛ مرادی، مژگان. (1398). عوامل مؤثر بر نابرابری توزیع درآمد در ایران با تأکید بر نقش مهاجرت و شهرنشینی. دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، 5(1)، 127-147.
کریمی، محمد شریف؛ دورباش، معصومه. (1397) بررسی تأثیر مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم بر توزیع درآمد با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته. فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، ۶ (۲۲)، ۴۷-۶۸.
ملااسمعیلی دهشیری، حسن؛ پژویان، جمشید؛ غفاری، فرهاد، حسینی، سید شمس الدین. (1401). تحلیل اثر سیاست مالی (مالیات بر مجموع درآمد) بر توزیع درآمد کشورهای منتخب OECD. اقتصاد مالی، 16(58)، 93-108.
منجذب، محمدرضا؛ نصرتی، رضا (1397). مدل‌های اقتصادسنجی پیشرفته همراه با ایویوز و استاتا، نشر مهربان: تهران.
مهرآرا، محسن؛ اصفهانی، پوریا. (1394). بررسی رابطه بین توزیع درآمد و ساختار مالیاتی کشورهای منتخب، پژوهش‌نامه مالیات، ۲۳(28)، 209-228.
موسی پوراحمدی، عالمه؛ موسوی جهرمی، یگانه؛ خدادادکاشی، فرهاد. (1393). ارزیابی عوامل مؤثر بر نابرابری درآمدی در جامعه، ۱۹(61)، 117-147.
نادری، سعید؛ سلاطین، پروانه. (۱۳۹۷). تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر توزیع درآمد در گروه کشورهای منتخب درآمد متوسط. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، ۶(۲۴)، ۵۶۸-۵۹۴.
Allais, Ma. (1977). L’Impôt sur le Capital et la Réforme Monétaire. Paris: Hermann.
Azarbayejani, K., Mollaesmaeili Dehshiri, H., & Daei Karimazadeh, S. (2014). Investigating the Impact of Trade and Foreign Direct Investment on Income Distribution in Iran with ARDL Approach. Journal of Trading Reviews, 11(61), 69-82.
Baghban Nazari, R., Tahriri, A., Nonhal Nahr, A. (2014). Investigating the accounting and auditing factors affecting the instrumental and final profits of taxpayers. Master Thesis, University of Tehran.(Persian)
Bastani, S. and Waldenström, D. (2020). How Should Capital Be Taxed? Journal of Economic Surveys, 34(4), 812-846.
Beznoska, M., Hentze, T., & Stockhausen, M. (2020). The inheritance and gift tax in Germany: Reform potentials for tax revenue, efficiency and distribution. Public Sector Economics, 44(3), 385-417.
Central bank of Islamic Republic of Iran ( 2019), www.cbi.ir
David, N. B. (2009). Efficiency aspects of increasing inheritance taxes while decreasing income taxes. Applied Economics, 41(26), 3359-3366. https://doi.org/10.1080/00036840701416411
Douglas, A. K. (2004) The revised uniform estate tax apportionment act real property, Probate and Trust Journal, 38, 613.
Elinder, M., Erixson, O. and Waldenström, D. (2018). Inheritance and wealth inequality: Evidence from population registers. Journal of Public Economics, 165, 17-30.
Farahati, M. (2019), Revenue-Neutral Changes in Tax Structural and Economic Growth in Iran, Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, 9(35), 121-136.
Indongo, A.,& Robinson, Z. (2021). An analysis of the impact of fiscal policy on income distribution in Namibia, University of South Africa.
Iranian National Tax Administrations Research Database, (2021). http://taxresearch.ir/
Jestl, S. (2021), Inheritance tax regimes: a comparison. Public Sector Economics, 45(3), 363-385. DOI:10.3326/pse.45.3.3
Kaldor, N. (1956). Indian Tax Reform. Delhi: Ministry of Finance, Government of India.
Marterbauer, M. and Schürz, M. (2007). Der Streit um die Abschaffung der Erbschaftssteuer in Österreich. WISO, 30(1), 32-52.
Martinez-Vazquez, J., Moreno-Dodson, B., & Vulovic, V. (2012). The impact of tax and expenditure policies on income distribution: Evidence from a large panel of countries. Andrew Young School of Policy Studies Research Paper Series, (12-30).
OECD. (2018). The Role and Design of Net Wealth Taxes in the OECD. OECD Tax Policy Studies, No. 26.
OECD. (2019).  Economic  Policy  Reforms  2019:  Going  for  Growth.  Paris: OECD.
OECD. (2021), Inheritance Taxation in OECD Countries, OECD Tax Policy Studies, No. 28, OECD Publishing, Paris.
Ohlsson, H & Roine, J &Waldenström, D, (2014). Inherited Wealth over the Path of Development: Sweden, 1810–2010. IFN Working Paper No. 1033.
Pajouyan J, Molla Esmaeili Dehshiri, H, Hosseini, Sh & Ghaffari F. (2020), Paper: Analyzing The Impact Of Fiscal Policy (Income Tax) On Income Distribution In Iran By Autoregressive Distributed Lag (Ardl) Approach, Journal of Money and Economy (English), 15(2);  221-234.
Pesaran, H., & Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration “chapter 11. In Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
Piketty, T. (2011). On the Long-Run Evolution of Inheritance: France 1820–2050 , The Quarterly Journal of Economics, 126(3), 1071-1131.
Piketty, T. (2015). Capital and wealth taxation in the 21st century. National Tax Journal, 68 (2), 449–458.
Rezagholizadeh, M., & Aghaei, M. (2015). Investigating the Effect of Direct Tax on Income Distribution in Iran. Majlis and Rahbord, 22(84), 129-156.
Scheuer, F., & Slemrod, J. (2021). Taxing Our Wealth. Journal of Economic Perspectives, 35(1), 207–230.
World Bank. (2014). InequalIty in Focus, Analyzing the World Bank's Goal of Achieving Shared Prosperity.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 29 تیر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار