بررسی اثرات سرریزی سرمایه انسانی بر رقابت پذیری جهانی کشورها: کاربرد اقتصاد سنجی فضایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان ایران.

2 دانشیار گروه علوم اقتصادی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

یکی از متغیرهای اندازه­ گیری توان رقابتی کشورها در مقایسه با یکدیگر، شاخص رقابت­ پذیری جهانی می­ باشد. این شاخص تحت تاثیر عوامل متعددی داخلی کشورها مانند سرمایه انسانی می­ باشد. از این رو این مطالعه به بررسی اثر سرریز سرمایه انسانی بر رقابت­ پذیری جهانی کشور ایران و شرکای تجاری با به کار­گیری الگوی اقتصادسنجی فضایی بین ایران و شرکای تجاری طی دوره زمانی 2019-2010 می­پردازد. مدل دوربین فضایی (SDM) و نرم افزار استاتا 16 برای تخمین مدل نهایی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان داده است که سرمایه انسانی بصورت مستقیم و غیرمستقیم (سرریزی) بر شاخص رقابت ­پذیری جهانی کشورها تاثیر مثبت و معنادار داشته است. این امر نشان می­دهد که سرمایه انسانی نه تنها بر رقابت­ پذیری خود کشورها بلکه بر رقابت­ پذیری کشورهای شریک تجاری از طریق سرریزهای تجاری نیز موثر می­ باشد. نتایج دیگر تحقیق نشان داده است که مخارج تحقیق و توسعه و بهره ­وری کل عوامل تولید نیز دارای اثر مستقیم مثبت و معنادار بر رقابت­ پذیری کشورها می­ باشد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Spillovers effect of Human Capital on Global Competitiveness of countries: Application of spatial econometrics

نویسندگان [English]

  • MASOUMEH GHARANJIK 1
  • mosayeb pahlavani 2
  • gh z 2
1 PhD student in Economics, Faculty of Management and Economics , University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
2 Associate Professor of Economics, Department of Economics, Faculty of Management and Economics, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
چکیده [English]

One of the variables for measuring the competitiveness of countries in comparison with each other is the global competitiveness index. One of the factors affecting the global competitiveness index is human capital. Therefore, this study examines the effect of human capital spillover on the global competitiveness of Iran and major trading partners using the spatial econometrics model (spatial Durbin model) in the period 2010-2019. The results of model estimation have shown that human capital has a direct and indirect (spillovers) positive and significant effect on the global competitiveness index of countries. This shows that human capital not only have the positive effect on competitiveness of countries but also the competitiveness of trading partner countries through trade spillovers. Other research results have shown that research and development expenditure and total factor productivity also have a positive and significant direct effect on the competitiveness of countries. Therefore, strengthening human capital and also increasing research and development expenditures in order to strengthen competitiveness should be considered by policy makers.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competitiveness
  • Human capital
  • Research and Development
  • spillovers effects
  • Spatial econometrics JEL Classification: F14
  • F20
  • C23
بافنده ایماندوست، صادق، مفیدی، علی. (1395). سنجش تاثیر شاخص رقابت­پذیری بر رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته برگزیده، مجله اقتصاد و توسعه منطقه­ای، 23(12): 95-65.
بافنده ایماندوست، صادق، مفیدی، علی. (1398). سنجش تاثیر محیط کسب و کار بر تولید ناخالص داخلی در دو گروه کشورهای اسلامی در حال توسعه و برگزیده با تاکید بر شاخص رقابت­پذیری مجمع جهانی اقتصاد، فصلنامه راهبرد توسعه، 4(60): 143-175.
بهشتی، محمدباقر، ناصر، صنوبر، کجاآباد حسن، فرزانه. (1388). بررسی عوامل مؤثر بر ورود و خروج خالص بنگاه ها در بخش صنعت ایران، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 38(13): 179-157.
پاکروان، بایرام، (1399)، تاثیر شاخص­های حکمرانی خوب بر شاخص رقابت­پذیری جهانی اقتصاد با استفاده از رهیافت تحلیل بین کشوری، فصلنامه علمی پژوهش­های اقتصادی ایران، 84، 142-115.
پروندی، یحیی. (1390). بررسی تأثیر رقابت پذیری جهانی بر کامیابی اقتصادی کشورها به منظور ارائه مدلی برای ارتقای رقابت­پذیری ملی ایران، پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد، استاد راهنما: سیدحامد وارث تهران. دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، گروه مدیریت دولتی.
جانی، سیاوش. (1390). عوامل موثر بر رقابت پذیری در ایران و کشورهای جنوب غرب آسیا، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، 58(19): 159-188.
داداش­پور، هاشم، احمدی، فرانک. (1389). رقابت­پذیری منطقه­ای به مثابه رویکردی نوین در توسعه منطقه­ای، راهبرد یاس، 22: 51-81.
رفاح کهریز، آرش، محمدزاده، یوسف، محسنی زنوزی، سید جمال­الدین، هاشمی برنج­آبادی، نیر، قاسم­زاده، نگار. (1398). تاثیر رقابت­پذیری بر عملکرد اقتصادی در کشورهای منتخب در حال توسعه و توسعه­یافته، فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، 1(7): 86-107.
شاه آبادی، ابوالفضل، پوران، رقیه. (1390). رابطه متقابل سرمایه انسانی، سرمایه­گذاری مستقیم خارجی، تجارت و قدرت رقابت­پذیری اقتصاد ایران، فصلنامه بررسی­های بازرگانی، 49: 77-92.
شاه آبادی، ابوالفضل، پورجوان، عبدالله. (1389). حکمرانی، رقابت­پذیری و رشد اقتصادی کشورهای منتخب، راهبرد یاس، 22: 168-129.
شهیکی­ تاش، محمدنبی، محمود پور، کامران، محسنی، حدیثه. (1394). بررسی عوامل تاثیر گذار بر شاخص رقابت­پذیری کشورها با تاکید بر اقتصاد ایران، فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی، 3(11): 155-188.
صباغ کرمانی، مجید. (1395). اقتصاد منطقه­ای (تئوری و مدلها)، تهران، سازمان سمت.
کهنسال، محمدرضا، حمیده­پور، حمیده. (1398). تحلیل فضایی عوامل موثر بر رشد اقتصادی با تاکید بر تجارت، پژوهش­­های رشد و توسعه اقتصادی، 34(34): 130-115.
نظم­فر، حسین، عشقی چهاربرج، علی، علوی، سعیده. (1396). تحلیل فضایی رقابت­پذیری سکونتگاه­های شهری استان­های ایران، مجله آمایش جغرافیایی فضا، 24(7): 153-168.
وارث، سید حامد، محمدی، شاپور، پروندی، یحیی. (1391). تاثیر رقابت­پذیری جهانی بر کامیابی اقتصادی کشورها: ارائه مدلی برای ارتقای رقابت­پذیری ملی ایران، 26(7): 25-48.
Dima, A. M., Begu, L., Vasilescu, M. D., and Maassen, M. A. (2018). The Relationship between the Knowledge Economy and Global Competitiveness in the European Union. Sustainability.10(6). PP. 1-15.
Elhorst, J. P. (2014). Spatial panel data models. In Spatial econometrics. Springer, Berlin, Heidelberg.‏ PP. 37-93.
Elhorst, P. (2010). Spatial Panel Data Models. Handbook of applied spatial analysis. Edited by Fisher, M.M, Getis, and A. Netherlands: Elsevier Science Publishers B.V.
Ertur, C., and Koch, W. (2007). Growth Technological Interdependence and Spatial Externalities: Theory and Evidence. Journal of Applied Econometrics. 22(6). PP. 1033–1062.
Lesage, J. (2009). Space Economics Theory and Techniques in Software.
Luh, Y.H., Jiang, W., and Chi Huang, S. (2016). Trade-related spillovers and industrial competitiveness: Exploring the linkages for OECD countries. Economic Modelling. 54. PP. 309–325.
Petrariu, I.R., Bumbac, R., and Ciobanu, R. (2013). Innovation: a path to competitiveness and economic growth. The case of CEE countries. Theoretical and Applied Economics. 5 (582), PP.15-26.
Porter M.E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. New York: The Free Press. PP. 73-91.
Samanta, S. K., and sanyal, R. N. (2010). National competitiveness and perception of corruption. ASR. 18. PP. 89-101.
Santheran, M. (2016). The Impact of import Tax libilarization towards the economic competitiveness of Malaysia in long: Ajohansen co-integration APPROACH, International Journal of Business. Economics and Law. 11(3). PP. 2289-1552.
Wang, C., Zhang, X., Ghadimi, P., Liu, Q., Lim, M. K., and Stanley, H. E. (2019). The impact of regional financial development on economic growth in Beijing–Tianjin–Hebei region: A spatial econometric analysis. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications. 521(3) PP. 635-648.‏