بررسی نظام گزیر (Resolution) و نقش آن در بهبود ثبات نهادهای مالی در ایران (با تأکید بر بانک‌های اسلامی)

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

مربی و پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ج.ا.ا

چکیده

پس از بحران‌ مالی جهانی (اقتصادی و بانکی)، ارکان نظام خاص ورشکستگی نهادهای مالی (حل و فصل یا گزیر) از توجه ویژه‌ای برخوردار گردید. علاوه بر این، استانداردهای بین‌المللی بسیاری برای حل و فصل بانک‌های آسیب‌دیده (متوقف، ورشکسته) توسط هیأت‌ ثبات مالی (FSB) به تدریج برای ارائه ویژگی‌های کلیدی رژیم (نظام) گزیر در مورد نهادهای مالی توسعه یافت. از سوی دیگر، بانکداری اسلامی با سرعت قابل ‌توجهی در حال رشد است و تأثیر بالقوه آن بر ثبات مالی جهانی را نمی‌توان نادیده گرفت. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله سعی شده است با روش تحلیلی-توصیفی، کاربرد قابلیت‌های کلیدی نظام گزیر برای حل‌وفصل بانک‌های اسلامی مورد بررسی قرار گیرد و سازوکار ابزارهای گزیر در نظام بانکداری اسلامی و امکان‌سنجی آن‌ها در ایران شناسایی شود. نتایج نشان می‌دهد
در طراحی چارچوب‌های قانونی برای گزیر بانک‌های اسلامی باید مسائل خاصی از جمله ساختار نظارتی و حاکمیتی منحصربفرد و پیچیدگی‌های ترازنامه‌ای بانک‌های اسلامی مدنظر قرار گیرد که معمولا در مورد بانک‌های متعارف صدق نمی‌کند. علاوه بر این، تهیه برنامه بازسازی و گزیر (حل‌وفصل) نهادهای مالی به عنوان یک جزء کلیدی از اصلاحات بین‌المللی برای تسهیل فرآیند گزیر به شمار می‌رود و ایجاد آن در ایران و بانک‌هایی که منطبق بر شریعت عمل می‌کنند، ضروری و بایستی با حساسیت بیشتری همراه باشد. لذا لازم است بازنگری کلی در قوانین و مقررات ناظر به توقف و ناتوانی مالی بانک­ها و دیگر نهادهای مالی در کشور صورت پذیرد تا سازوکار و بستر قانونی استفاده از این ابزار در نظام مالی ایران بطور کامل فراهم شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

a

نویسنده [English]

  • leila Mehrabi
d
چکیده [English]

a

کلیدواژه‌ها [English]

  • a
طالبی، محمد و شریف‌زاده، محمد جواد (۱۳۹۴)، تهیه برنامه گزرد: روشی نو در مدیریت ریسک سیستمی در نظام مالی، تهران: دومین همایش مدیریت ریسک و مهندسی نظام مالی.
شریف‌زاده، محمد جواد (۱۳۹۶). نقد نظام توقف و ورشکستگی بانکی در ایران و ضرورت‌سنجی جایگزینی آن با نظام گزیر، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال ۱۷، شماره ۹، صص ۱۳۷-۱۵۶.
شریف‌زاده، محمد جواد و سید حسین‌زاده، سعید (۱۳۹۶). بررسی ابعاد، ابزارها و کارکردهای نجات مالی (bail-out) در مقابله با بحران­های بانکی در کشورهای جهان؛ ارائه راهکارهایی برای ارتقاء ثبات در نظام مالی ایران. تهران: بیست و هفتمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی.
طباطبائی‌نژاد، سید محمد (۱۳۹۴)، کاستی‌های نظام ورشکستگی بانک‌ها در ایران، فصلنامه حقوق، دوره ۴۵، شماره ۱، صص ۱۲۶-۱۱۳.
موسویان، سید عباس و میسمی، حسین (۱۳۹۳). نظارت شرعی بر بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی ج.ا.ا.
Basel Committee on Banking Supervision, (2011). Resolution policies and frameworks, BIS working Paper.
BNM (2010). Shariah Resolution in Islamic Finance, Central bank of Malaysia, Second Edition.
Chartouni, C., Addo Awadzi, E., Tamez, M. (2015). Resolution Frameworks for Islamic Banks, IMF working paper.
FDIC. (2014). Resolutions Handbook, Revised Dec 23, 2014
Franke, G., Krahnen J.P and von Lüpke, T (2016), Effective Resolution of Banks: Problems and Solutions, SAFE, Working Paper, No.19.
FSB (Financial Stability Board). (2014). Key Attributes of Effective Resolution Regimes for Financial Institutions, 15 October 2014.
IFSB. (2013). Revised Capital Adequacy Standard for Institutions Offering Islamic Financial Services (excluding Islamic Insurance (Takaful) Institutions and Islamic Collective Investment Schemes); IFSB.
Inwon, S., & Oosthuizen, C. (2014). Islamic Banking Regulation and Supervision— Survey Results and Challenges, IMF Working Paper No. 14/220 International Monetary Fund, Washington, D.C.
Kammer, A M., Norat, M., Piñón, A., Prasad, C. (2015). Islamic Finance: Opportunities, Challenges, and Policy Options, IMF Staff Discussion Note, International Monetary Fund, Washington, DC.
Laws of Malaysia. (2013). Islamic Financial Services Act 2013, BNM. Available at www.bnm.gov.my/documents/act/en_ifsa.pdf
Lovegrove, S. (2019). FSB reports on thematic review on resolution regimes, Available at https://www.fsb.org/2019/04/thematic-peer-review-on-bank-resolution-planning/
McMillen, M. J. T. (2012). An Introduction to Shari'ah Considerations in Bankruptcy and Insolvency Contexts and Islamic Finance's First Bankruptcy (East Cameron)
Oseni, U. (2012).  Dispute Resolution in Islamic Banking and Finance: Current Trends and Future Perspectives. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1461895.
Salman, A. (2007). Financial Distress and Bank Failure: Lessons from Closure of Ihlas Finans in Turkey, Islamic Economic Studies, Vol. 14, No. 1 & 2, Aug. 2006 & Jan. 2007, pp.1-52.
Woll, C. (2015). The power of inaction: bank bailouts in comparison Cornell University Press.p 26.