اثر متقابل تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر روی رشد اقتصادی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه بجنورد

2 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه بجنورد

چکیده

از جمله عواملی که می‌توانند رشد اقتصادی رشد اقتصادی پایدار و بالا را برای کشورها به ارمغان آورند، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تجارت خارجی است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند به‌عنوان مکملی برای نهاده‌های مالی داخلی و ابزاری برای رسیدن به هدف رشد اقتصادی باشد. هم‌چنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به دلیل مزیت‌های متعدد از جمله انتقال تکنولوژی، دانش روز و ایجاد اشتغال، از مطلوبیت زیادی برخوردار است. از طرف دیگر گسترش روابط تجاری می‌تواند موجب افزایش سرعت انتشار تکنولوژی شده، که این امر نیز همراه با رقابت بین‌المللی می‌تواند، سبب افزایش بهره‌وری شرکت‌های داخلی و به دنبال آن رشد اقتصادی شود. هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تجارت خارجی بر رشد اقتصادی کشور ایران طی دوره زمانی 1349 تا 1396 با استفاده از روش خود‌بازگشتی با وقفه‌های توزیعی Auto-Regressive Distributed Lag: ARDL)) است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تجارت خارجی، سرمایه انسانی و سرمایه ثابت ناخالص داخلی (سرمایه‌گذاری داخلی)، اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشور ایران دارد، اما هزینه‌های مصرفی دولت، مالیات بر درآمد و تورم اثر منفی و معناداری بر رشد اقتصادی داشته‌اند. هم‌چنین متغیر حاصل‌ضربی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تجارت خارجی رابطه مثبت و معناداری با رشد اقتصادی کشور ایران دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Interaction of Foreign Trade and Foreign Direct Investment on Iran's Economic Growth

نویسندگان [English]

  • hajar sazvar 1
  • masoud nikooghadam 2
  • majid dashtban farooji 2
1 Master of Economics, Bojnourd University
2 Assistant Professor of Economics, Bojnourd University
چکیده [English]

Foreign direct investment and foreign trade are among the factors that can contribute to sustainable and high economic growth for countries. Foreign direct investment can be a supplement to domestic financial instruments and a tool for achieving the purpose of economic growth. Also, Foreign Direct Investment Due to the numerous advantages, including technology transportation, knowledge of the day, creating different jobs which is a great utility. In fact, the expansion of trade relations can increase the speed of technology release, which, together with international competition, will increase the productivity of domestic companies and, consequently, economic growth. The main purpose of this study is to investigate the effect of foreign direct investment and foreign trade on Iran's economic growth over the period of 2017-1970 using Auto-Regressive Distributed Lag (ARDL). The results of the model estimation show that Foreign direct investment, foreign trade, human capital and gross fixed capital formation (domestic investment) have a positive and significant effect on Iran's economic growth, but government expenditures, income and inflation taxes have had a negative and significant effect on economic growth. It is also that the variable of foreign direct investment and foreign trade has a positive and significant relationship with economic growth in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign Direct Investment
  • Foreign Trade
  • Economic Growth
  • ARDL Aproach
  • Iran JEL Classification: E29
  • C10
  • C22
  • O40

مراجع

استادی، حسین، رفعت، بتول و رئیسی، عباسعلی، (1392)، نقش سرمایه‌گذاری خارجی در رشد اقتصادی ایران (1357-1387) و بررسی رابطه متقابل آنها، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، شماره9، صص172-147.
 آذربایجانی، کریم، شهیدی، آمنه و محمدی، فرزانه، (۱۳۸۸)، بررسی ارتباط بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تجارت و رشد در چارچوب یک الگوی خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) ،فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال نهم، شماره دوم، صص۱۷-1.
رفعت، بتول و طیبی، سیدکمیل، (۱۳۸۹)، بررسی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و جریان تجاری در ایران، پژوهش‌نامه اقتصادی، سال دهم، شماره یک، صص ۵۸-۴۱.
سلمانی، بهزاد، فتاحی، مریم، (1387)، تأثیر رشد اقتصادی شرکای تجاری بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی، شماره46، صص230-211.
طباطبایی‌نسب، زهره، ایدون، آیت و توتونچی، جلیل، (۱۳۹۵)، بررسی تأثیر تجارت خارجی و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی کشورهای پیشرفته (مطالعه موردی: کشورهای منتخب عضو OECD) ، اولین همایش حسابداری، اقتصاد و نوآوری در مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد.
طیبی، سید کمیل، آذربایجانی، کریم و بابکی، روح الله، (1387)، اثرسرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر تجارت خارجی کشورهای منتخب آسیایی و اقیانوسیه، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، شماره3، صص 150-129.
طیبی، سیدکمیل، پورشهابی، فرشید، خانی زاده امیری، مجتبی و کاظمی، الهام، (۱۳۹۲)، اثرسرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و درجه باز بودن تجاری بر سرمایه‌گذاری ‌داخلی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی ۱۰ کشور درحال‌توسعه آسیایی) ، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال ۲۱، شماره ۶۷ ، صص۳۱۱-۱۵۲ .
کازرونی، علیرضا و سجودی، سکینه، (۱۳۸۷)، اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و آزادی بازرگانی بر رشد اقتصادی ایران: روش آزمون باند، ماهنامه ‌اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 1، صص 256- ۲۵۵.
مانی، کامران، (1394)، بررسی تطبیقی رابطه بین گسترش روابط تجاری با توسعه بازار مالی، بررسی مسائل اقتصاد ایران (اقتصاد تطبیقی سابق)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1394، صص، 124-107.
متفکرآزاد، محمد علی و سجودی، سکینه، (1391)، بررسی تأثیر همزمان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در کشور های عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)، پژوهش‌نامه‌ی اقتصاد کلان، سال هفتم، شماره 13 صص ۱۲۰-۹۸.
مهدوی، ابوالقاسم، (1384)، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری، ناشر جنگل.
نجیب‌زاده، عنایت‌الله، سیدی، سیدروح‌الله، آرام‌بن، مهدی و صدیق سالکده، اسحاق، (۱۳۹۵)، تأثیر تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اقتصادی دولت‌های عضو سازمان کنفرانس اسلامی: با تاکید بر مدیریت صادرات و واردات، فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، سال هفتم، شماره ۲۲.
نخعی، فریبا، خشنودی، عبدالله و دشتبان، مجید، (1394)، بررسی اثر تعاملی آزادی اقتصادی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی روی رشد اقتصادی، فصلنامه سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)، سال سوم، شماره8، صص 96- 129.
Aryeetey, E. (2005), "Globalization, Employment and Poverty in Ghana،" WIDER Thinking Ahead: The Future of Development Economics, Marina Congress Center, Helsinki, 17-18 June 2005.
Azman-Saini, W, Law, S, & A Abd Halim, (2010), FDI and economic growth:  New evidence on the role of financial markets, Economics Letters.
Balasubramanyam, V. N., M. A. Salisu, and D. Sapsford, (1996), "Foreign Direct Investment and Growth in EP and IS Countries." Economic Journal 106: 92-105.
Bayouci, T, and G, Lipwort.  Jepanese. (1997), "Foreign Direct Investment and Regional Trade" IMF Working Paper. August.
Bhagwati, J N. (1985) Investing Abroad, Lancaster University Press, Lancaster.
Blomstrom, M. and Persson, H. (1983), "Foreign investment and spillover efficiency in an underdeveloped economy: Evidence from the Mexican manufacturing industry", World Development, 11, 493-501.
Borensztein, E., J. De Gregorio, and J. Lee., (1998), "How Does Foreign Direct Investment Affect Economic Growth.", Journal of International Economics 45:115–35.
Chenery, H.B, and A.M, Strout, (1966), "Foreign Assistance and Economic Review", New York: American Economic Association, Vol 56, Issue 4, pp, 179-773.
Choong, C.K. & S.Y. Lam. (2011). Foreign Direct Investment, Financial Development and Economic Growth: Panel Data Analysis. The IUP Journal of Applied Economics, 8: 12-16.
Chow, Ying Foon, and Jinli, Zeng, (2001), "Foreign Capital in a Neaclassical Model of Growth", Applied Economics Letters, Vol 8, pp 613-61.
Globerman, steven, (2002), Trade," FDI and Regional Economic Integration: Cases of North America and Europe", Enhancing Investment Cooperation in Northeast Asia”, Honolulu.
Grossman, G.M, and E. Helpman, (1991), Innovation and Growth in the Global Economy.Cambridge: The MIT Press.
Kohpiboon, Archanun (2003) « Foreign Trade Regimes and FDI Growth Nexus: A Case Stuady of Thailand», Journal of Development Studies, Vol.5, pp. 78-93. 2.
Langdon, Steven, (1981), "Multinational Corporation in the Political Economyon: Kenya", New York, Publisher: Palgrave Macmillan..
Lipsey, Robert, (2003), "Home and Host Country Effects of FDI", NBER Working Paper, No: 92-93.
Makki, S. & A. Somwaru (2014), "Impact of Foreign Direct Investment and Trade oneeconomic Growth: Evidence from Developing Countries", American Journal of Agricultural Economics, Vol. 86, Issue3, PP. 795-801.
Mansouri, Brahim (2005) «The Interactive Impact of FDI and Trade Openness on Economic Growth: Evidence from Morocco», Economic Research Forum, 12th Annual Conference, 19th-21 December, Egypt.
Romer, P. (1986), "Increasing Returns and Long Run Growth", Journal of political Economy, Vol. 94, Issue5, pp. 1002-1037.
Smith, A, (1776), An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, Glasgow edition, Oxford.
Solow, R. S. (1957),"Technical Change and the Aggregate Production Function", Review of Economics and Statistics, 39, pp. 312 - 320.
Taylor, L. (1994). Gap models. Journal of Development Economics, 45(1), 17-34.
Wacziarg, Romain (1998), "Measuring the Dynamic Gains from Trade"world Bank Working paper.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 13 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 12 مهر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار