اثرات نامتقارن درآمد‌های نفتی بر کسری بودجه دولت در ایران: رویکرد رگرسیون کوانتایل

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری اقتصاد شهری- منطقه ای، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز

چکیده

درآمد­های نفتی و اتکای جوامع نفت­خیز به این منبع درآمدی به همراه نوسانات شدید قیمت نفت اثرات نامطلوب و زیان­بار اقتصادی فراوانی را به همراه داشته است. در دهه­های اخیر عمده منابع تأمین­کننده درآمد دولت در ایران، درآمد­های حاصل از فروش نفت بوده است. از این رو نوسانات قیمت نفت و تغییر در مقدار فروش آن همواره بودجه را دچار نوسان می­کند و کسری بودجه را تحت تأثیر قرار می­دهد. اگرچه کسری بودجه اندک و غیر­مستمر می­تواند در فعال­سازی اقتصاد نقش مثبتی داشته باشد، اما کسری بودجه زیاد و مستمر آثار نامطلوبی بر عملکرد اقتصاد بر جای خواهد گذاشت. در این راستا، هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر درآمد­های نفتی بر کسری بودجه ایران با استفاده از داده­های فصلی، طی دوره 1394:4-1370:1 است. برای این منظور، مدل تحقیق با استفاده از رگرسیون کوانتایل دردهک­های مختلف تخمین زده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد اثر درآمدهای نفتی بر کسری بودجه در دهک های مختلف کسری بودجه برابر نبوده و در سطوح پایین و بالای درآمدهای نفتی (دهک های ابتدائی و انتهایی) این اثر مثبت شدیدتر می باشد. با اجرای باز نمونه­گیری (بوت استرپ) نتایج حاصل از تخمین رگرسیون چندک نیز در مدل تأیید شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Asymmetric Effect of Oil Revenues on the Budget Deficit in Iran: Quantile Regression Approach

نویسندگان [English]

  • hossein asgharpoor 1
  • zeinab baradaran 2
1 Professor, Department of Economics, Faculty of Economics and Management, Tabriz University
2 PhD student in Urban-Regional Economics, Faculty of Economics and Management, Tabriz University
چکیده [English]

The oil revenues and the reliance of oil-rich societies on this source of income, along with volatility of oil price, have had many undesirable and harmful economic effects. In recent decades, the major sources of revenue for the government in iran have been revenues from oil sales. Therefore, volatility of oil price and the change in its sales value always cause volatility in budget and affect the budget deficit. Although little and unsustainable budget deficit can have a positive effect on the activation of the economy, a high and sustained budget deficit will unfavorable effects on economic performance. Using of seasonal data over the period of 1991:2-2016:1, this study investigates the effectof oil revenues on iran's budget deficit. To do so, the research model has been estimated in different deciles using a Ordinary Least Squares regression and Quantile regression. The results indicate that, as oil revenues rises, the budget deficit is increased. On the other hand, there is a non-linear relationship between oil revenues and budget deficits, because as the results of the research show, in primary and last deciles, the effect of oil revenues on the deficit is more than on intermediate deciles.with the implementation of resampling (Bootstrap) as the results estimation quantile regression of the model was confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Revenues
  • Budget Deficit
  • Non-Linear Relationship
  • Quantile Regression
  • Bootstrap
1342 )، پایان نامه کارشناسی - ارسلانی، علی ( 1380 )، تأثیر قیمت نفت بر متغیرها ی کلان ایران ( 1379
ارشد، دانشگاه تهران، تهران.
اسفندیاری صفا، خسرو و خداپرست، حمیدرضا ( 1393 )، مفاهیم اساسی بودجه ریزی با رویکرد
عملیاتی، ناشر: نظری.
التجائی، ابراهیم و ارباب افضلی، محمد ( 1391 )، اثر نامتقارن درآم د های نفتی بر متغی ر های کلان
فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، ش ،SVAR و GARCH اقتصادی ایران: کاربردی از الگو های
.89- هفتم، صص. 110
امامی، کریم و ادیب پور، مهدی ( 1388 )، بررسی اثرات نامتقارن شوک های نفتی بر تولید ، فصلنامه
.1- مدلسازی اقتصادی، س 3، ش 4، صص. 26
انصاری، محمد؛ بامنی مقدم، محمد؛ خوش گویان فرد، علیرضا و سام آرام، عزت اله ( 1385 )؛ کاربرد
، رگرسیون چندک در تحلیل سلامت روانی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی ، س 5، ش 20
.49 - صص. 59
بامنی مقدم، محمد و خوش گویان فرد، علیرضا ( 1383 )، کاربرد رگرسیون چندک در شناسایی شکل
- توزیع رفاه مورد انتظار جوانان، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، س 4، ش 15 ، صص. 56
.43
برادران، زینب؛ اصغرپور، حسین؛ پناهی، حسین و کازرونی، علیرضا ( 1396 )، اثرات نامتقارن تورم بر
کسری بودجه در ایران: رویکرد رگرسیون کوانتایل، فصلنامه علمی -پژوهشی نظریه های کاربردی
.169- اقتصاد، س 4، ش 3، صص. 195
حاجی میرزایی، سید محمد علی ( 1386 )، آسیب شناسی برنامه های صرفه جوئی انرژی در ایران، مجله
. اقتصاد انرژی، ش 90 و 91
خداپرست شیرازی، جلیل و تبعه ایزدی، امین ( 1394 )، اندازه گیری وابستگی درآمدهای مالیاتی دولت
.21- های تحصیلدار به درآمدهای نفتی، فصلنامه اقتصاد مقداری، س 4، ش 11 ، صص. 46
سقائیان نژاد، حسین و اهرابی، مهدی ( 1375 )، بازخور بین تورم و کسری بودجه با استفاده از سیستم
.58- معادلات همزمان، مجله جغرافیا و برنام هریزی، صص. 100
شافعی، مهبیز ( 1384 )، ارتباط متقابل اقتصاد جهان (رشد، رکود و تورم اقتصاد جهانی) قیمت جهانی
نفت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تهران.
26 بررسی مسائل اقتصاد ایران، سال پنجم، شمارة دوم، پاییز و زمستان 1397
صمدی، سعید؛ یحیی آبادی، ابوالفضل و معلمی، نوشین( 1388 )، تحلیل تأثیرشوک های قیمتی نفت
، برمتغیرهای اقتصاد کلان در ایران. فصلنامه پژوهش ها و سیاس ت های اقتصادی، س 17 ، ش 52
.5- صص. 26
فتاحی، شهرام؛ مرادی، محمد و عباسپور، سحر( 1391 )، اثر باز بودن اقتصاد بر روی تورم با استفاده از
.81- رگرسیون چندک، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، ش 6، صص. 108
فرزین وش، اسدا...؛ اصغرپور، حسین و محمودزاده، محمود ( 1382 )، بررسی اثر تورم بر کسری بودجه
.115- از بعد درآمدی و هزینه ای، مجله تحقیقات اقتصادی، س 2، ش 38 ، صص. 150
کامرانی شریف، سپیده ( 1391 )، بررسی سهم و آثار درآم دهای نفتی بر منا بع بودجه کل کشور طی
1350 ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، تهران. - سال های 1387
محمدی، امین و برات زاده، حسین ( 1392 )، تأثیر شوک های حاصل از کاهش درآمد نفت بر مخارج
.129- دولت و نقدینگی در ایران، فصلنامه اقتصاد انرژی ایران، س 2، ش 7، صص. 145
نظیفی، فاطمه ( 1380 )، بررسی تاثیرات نامتقارن تکانه های اسمی بر تولید و آزمون عدم تقارن چرخه
های اقتصادی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
وفادار، احمد ( 1382 )، بررسی اثر نامتقارن تکانه های پولی بر بخش واقعی اقتصاد، پایان نامه کارشناسی
ارشد، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران.
.(1370- آمار و داده های سری زمانی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ( 1393
Adedokun, A. (2018). The effects of oil shocks on government expenditures and government
revenues nexus in Nigeria (with exogeneity restrictions). Future Business Journal, 4(2), 219-
232.
Anashasy, E-A., et. al. (2005): Evidence on the Role of Oil Prices in Venezuelas Economic
Performance: 1950-2001, Working Paper,University of Washington.
Berument, H, N. B. Ceylan and B. Dogan (2004): The Impact of Oil Price Shocks on The
Economic Growth of The Selected MENACountries, Working Paper, Bilkent University.
Cologni, A., & Manera, M. (2013). Exogenous oil shocks, fiscal policies and sector reallocations
in oil producing countries. Energy economics, 35, 42-57.
Cologni, A., & Manera, M. (2009). The asymmetric effects of oil shocks on output growth: A
Markov–Switching analysis for the G-7 countries. Economic Modelling, 26(1), 1-29
Davino, C., Furno, M., & Vistocco, D. (2013). Quantile regression: theory and applications (Vol.
988). John Wiley & Sons
Efron B and Tibshirani R.J., (1993), An introdution to the Bootstrap, NewYork. Chapman and
Hall
Efron B., (1981), “Nonparametric standard error and confidence intervals (with discussions),
Canadian J.Statist, 9:139-179.
Eltony, M. N and Al-Awadi, M, (2001)" Oil Price Fluctuations and Their Impact on the
Macroeconomic Variables of Kuwait: a case Study using a VAR Model" International
Journal of Energy Research, 25: 939-959.
Farzanegan, M. R., & Markwardt, G. (2009). The effects of oil price shocks on the Iranian
economy. Energy Economics, 31(1), 134-151.
Koenker, R., Bassett, G. (1978). Regression Quantiles, Econometrica , vol. 46, PP. 33-50.
Koenker, R. and Hallock, K. F. (2001). Quantile Regression: An introduction, The Journal of
Economic Perspectives 2001, vol. 15, PP. 143-156.
Olomola, P. A. and A. V. Adejumo (2006): Oil Price Shock and Macroeconomic Activities in
Nigeria, International Research Journal of Finance and Economics,3, 28-34.
Ramcharran, H. (2001). OPEC's production under fluctuating oil prices: further test of the target
revenue theory. Energy Economics, 23(6), 667-681.
Reyes-Loya, M. L., & Blanco, L. (2008). Measuring the importance of oil-related revenues in
total fiscal income for Mexico. Energy Economics, 30(5), 2552-2568.
Tijerina–Guajardo, J. A., & Pagán, J. A. (2003). Government spending, taxation, and oil
revenues in Mexico. Review of Development Economics, 7(1), 152-164.