نقش وفور منابع طبیعی و سرمایه انسانی در توسعه مالی ایران (رهیافت خودتوضیح با وقفه‌های توزیعی)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

10.30465/ce.2024.45669.1890

چکیده

با توجه به این که یکی از مهمترین دغدغه‌های سیاست‌مداران اقتصادی کشور، توسعه مالی و عوامل مؤثر بر آن است و از آنجاکه ایران، دارای نیروی انسانی تحصیل‌کرده فراوان و یکی از کشورهای غنی از لحاظ برخورداری از منابع طبیعی، همچون نفت و گاز است؛ از این رو این پژوهش، به دنبال بررسی اثر وفور منابع طبیعی و سرمایه انسانی بر توسعه مالی در ایران در طی دوره‌ی زمانی 1400-1353 با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه‌های توزیعی (ARDL) است. نتایج حاکی از آن است که در بلند‌مدت، وفور منابع طبیعی اثر منفی و معنی‌دار و سرمایه انسانی اثر مثبت و معنی‌دار بر توسعه مالی دارد. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که تجارت باز و فناوری در بلندمدت، اثر مثبت و معنی‌دار بر توسعه مالی در اقتصاد ایران دارد.

طبقه ­بندی JEL:
O13، O15، G10

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of Abundance of Natural Resources and Human Capital on Financial Development of Iran (Auto Regression Distributed Lag Approach)

نویسندگان [English]

  • Moslem Hatami Shamir 1
  • Roohollah Babaki 2
  • Behnam Elyaspour 2
1 M.A. in Economics, University of Bojnord, Bojnord, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, University of Bojnord, Bojnord, Iran
چکیده [English]

Considering that one of the most important concerns of the country's economic politicians is financial development and factors affecting it, and since Iran has a lot of educated manpower and is one of the rich countries in terms of having natural resources, such as is oil and gas; Therefore, this research seeks to investigate the effect of abundance of natural resources and human capital on financial development in Iran during the period of 1974-2021 using Auto Regression Distributed Lag (ARDL). The results indicate that the abundance of natural resources has a negative effect and human capital has a positive effect on financial development in the long term. Due to the fact that the incomes from natural resources enter the economic system from the institutional framework and government structure, it seems that in Iran, due to weak governance, the creation of rents, corruption, reduction of productivity and etc., it causes the opposite effect of natural resources on financial development. Also, the results of this research show that open trade and technology have a positive and significant effect on financial development in Iran's economy in the long term.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Resources
  • Human Capital
  • Financial Development
  • Iran
  • Auto Regression Distributed Lag (ARDL) approach JEL Classification: O13
  • O15
  • G10

مراجع

 ازوجی، علاءالدین؛ عصاری، عباس؛ واعظ مهدوی، محمدرضا و حداد کشاورز، غلامرضا. (1398). تاثیر مولفه­های سرمایه انسانی بر بهره­وری شاغلان حقوق بگیر خصوصی؛ شواهدی مبتنی بر ریزداده­ها. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 19 (72)، 183-141.
برخورداری، سجاد؛ ابریشمی، حمید؛ ذوالفقاری، مجتبی. (1398). تاثیر توسعه مالی بر توسعه انسانی در کشورهای درحال توسعه با تمرکز بر ویژگی­های نهادی، اجتماعی و اقتصادی. فصلنامـه اقتصاد مالی، 13(48)، 712-792.
دادگر، یداله و نظری، روح الله. (1388). ارزیابی شاخص­های توسعه مالی در ایران. اولین کنفرانس بین­المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران، 37-1.
دژپسند، فرهاد؛ بخارایی، ریحانه. (1395). بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران بر اساس الگوی اقتصاد کلان پساکینزی. فصلنامه اقتصاد مالی و توسعه، 10 (43)، 59-92.
سلیمانی، غلامرضا؛ علیمردانی، مریم. (1392). تاثیرعدم تقارن اطلاعاتی بر ارتباط ارزشی ارقام حسابداری و بازده سهامداران شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
شاه­آبادی، ابوالفضل؛ مرادی، علی؛ تورانی، نیکتا. (1396). اثر متقاطع فراوانی منابع طبیعی و حکمرانی خوب بر بهره­وری کل عوامل تولید در کشورهای منتخب صادرکننده نفت. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 85، 25-1.
شاه­آبادی، ابوالفضل و صادقی، حامد. (1392). اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی ایران و نروژ. فصلنامه مدلسازی اقنصادی، 7 (2)، 43-21.
عطرکارروشن، صدیقه، و قرهی، آزاده. (1391). بررسی رابطه حجم پول, سطح عمومی قیمتها و رشد اقتصادی در ایران در طول دوره پس از انقلاب (89-1358). اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، 6(19)، 89-109.
مهدوی عادلی، محمدحسین؛ و روحانی، مریم. (1398). اثر وفور منابع طبیعی بر توسعه مالی در کشورهای منتخب اوپک نفت و گاز (با تاکید بر شاخص چندبعدی توسعه مالی در بازار سهام). دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، 12(42 )، 71-83.
Armstrong, M. (2009). Armstrong’s Handbook of Human Resource Manasgement Practice. 11t edn., London: Kogan Page Ltd.
Ayadi R., Gadi S. (2013). Access by MSMEs to Finance in the Southern and Eastern Mediterranean: What role for credit guarantee schemes? https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2275216
Azadi, P. (2019). Governance and Development in Iran. Working Paper 8, Stanford Iran 2040 Project, Stanford University, June.
Beck, T. (2010). Finance and Oil: Is there a Resource Curse in Financial Development? CEPR discussion paper.
Berglof, E. Lemann, A., (2009). Sustaining Russia's growth: The role of financial reform. Journal of Comparative Economics, 37(2), 198-206.
Bhattacharyya, S. and Holder, R. (2014). Do natural resource revenues hinder financial development? The role of political Institutions. World Development, 57, 101-113.
Carston, M, E. (2007). An Investigation into UK shareholders' views of the threats to Auditors independence.
  Cole, S., Paulson, A., & Shastry, G. (2014). Smart money? The effect of education on financial outcomes. The Review of Financial Studies, 27(7), 2022–2051.
Dwumfour, R, A. Ntow-Gyamfi, M. (2018). Natural resources, financial development and institutional quality in Africa: is there a resource curse? Resource policy, 59, 411-426.
Eze, C. G. (2023). Impact of human capital investment on economic growth in Nigeria: Econometric approach of Autoregressive Distributive Lag Model (ARDL). World Journal of Advanced Research and Reviews, 18(02), 1096-1110.
Guan, J., Kirikkaleli, D., Bibi, A., & Zhang, W. (2020). Natural resources rents nexus with financial development in the presence of globalization: Is the “resource curse” exist or myth? Resources Policy, 66,101641.
Gylfason, Thorvaldur, Tryggvi Thor Herbertsson, and Gylfi Zoega (1999). A Mixed Blessing: Natural Resources and Economic Growth. Macroeconomic Dynamics 3, 204-225.
Gylfason, T. Zoega, G. (2006). Natural resources and economic growth: the role of investment. World Economy, 29 (8), 1091–1115.
Hodler, R. and Bhattacharyya, S. (2010). Do Natural Resource Revenue Hinder Financial Development? The Role of Political Institutions. Oxcarre Research Paper.
Honohan, P., & Beck, T. (2007). Making finance work for Africa. World Bank Publications.
Hooper, V., Sim, A. B., & Uppal, A. (2009). Governance and stock market performance. Economic Systems 33(2), 93–116.
Isiksal, A.Z. (2023). The role of natural resources in financial expansion: evidence from Central Asia. Financ Innov 9(78).
Khan, M, A. & Kishwar, A. (2020). Natural Resource Rent and Financial Development Nexuses in Bangladesh: The Role of Institutional Quality. fmir, 4(2).108-114.
Khan, Z., Hussain, M., Shahbaz, M., Yang, S. & Jiao, Z. (2020). Natural resource abundance, technological innovation, and human capital nexus with financial development: A case study of China. Resources Policy, Elsevier, vol. 65(C).
Kriek, J. H., Beekman, E., & Els, G. (2008). Fundamentals of Finance: A practical guide to the world of finance. Durban, South Africa: LexisNexis.
Lee, J, W. & Lee, H. (2018). Human capital and income inequality. ADBI Working Papers. No. 810.
Levine, R. (1996). Financial Developmen and Economic Growth. The World Bank Policy Research Department Finance and Private Sector Development Division.
Levine R., Zervos S. (1998). Stock markets, banks, and economic growth. American Economic Review, 88, 537–558.
Li, Y. & Mehmood, N. & Iqbal, N. (2022). Natural resource abundance and financial development: A case study of emerging (E−15) economies. Resources Policy, 79(C).
Lin, J. Y., Sun. X., Jiang, y. (2009). Toward a Theory of Optimal Financial Structure. World Bank Policy Research Working Paper. 5038.P
McKinnon, R. (1973). Money and Capital in Economic Development. Brookings Institution, Washington, DC.
Minhaj, N., & Ahmed, R. (2023). Impact of Human Capital Development and Economic Growth on Global Competitiveness. Global Economics Science, 5(1), 1–18.
Nar, M.  (20019). The relationship between human capital and financial development: A case of Turky.  Doi:10.5430 / ijfr. V11n1p157.
Ofosu, J., Ababio, M. (2017). Financial inclusion, financial sector development and inclusive development: Evidence from emerging cross-border markets.
Pesaran, M. Shin, Y. & Smith, R. (1999). Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels. Journal of American Statistical Association, 94, 621-634.
Pirlogea, C. (2012). Investments for a sustainable energy future. Bus. Excel. Manag. 2 (1), 21-30.
Ploeg Van DER, F. and Poelhekke, S. (2009). The Volatility Curse: Revisiting the Paradox of Plenty. CESifoWorking Paper, 2616.
Rajan, R, G. & Zingales, L. (2003). The great reversals: The politics of financial development in the twentieth century. Econ, J, 69, 5-50.
Rousseau, P. L., & Yilmazkuday, H. (2009). Inflation, financial development, and growth: A trilateral analysis. Economic Systems, 33(4), 310-324.
Satrovic, E. (2017). Finanial development and human in turkey: ARDL approach. Kapadokya akademik bakis / Cappadocia academic. E. Satrovic – 1 (2), 1-15.
Sarwar, A., Asif Khan, M., Sarwar, z., & Khan, W. (2020). Financial development, human capital and its impact on economic growth of emerging countries. https://www.emerald.com/insight/2615-9821.htm.
Shahbaz, M. Naeem, M. Agad, M. Tahir, I. (2018). Is natural resource abundance a stimulus for financial development in the USA? Resources Policy, 55: 223-232.
Sonin, K., (2003). Why the rich may favor poor protection of property rights. Journal of Comparative Economics, 31(4), 715-731.
Sibel, B, E. Kedir, Y, E. Ercan, D. (2015). Local financial development and capital accumulations: evidence from Turkey. panoeconomicus, 62: 339-360.
Yuxiang, K. and Chen, Z. (2011). Resource abundance and financial development: evidence from china Resour. Policy, 36, 72-79.
 Zaidi, S, A, H. Zixiang, W. Gedikli, A. Zafar, W, M. (2019). The impact of globalization, natural resources abundanceand human capital on financial development: Evidence from Thirty-one OECD countries. Policy, 64, 101476.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 17 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 23 مهر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار