تأثیر شاخص های توسعۀ زنان بر رانت نفتی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بازاریابی، گروه مدیریت، واحد بوئین زهرا، دانشگاه آزاد اسلامی، بوئین زهرا، ایران

2 استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، ایران

3 استادیار اقتصاد، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

4 کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی، گروه مدیریت کارآفرینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ایران

10.30465/ce.2024.41816.1802

چکیده

گذار از اقتصاد نفتی سال‌ها است که اولویت‌ اصلی سیاستگذاری کشورهای درحال توسعه صادرکننده نفت جهت نیل به رشد و توسعه متوازن محسوب میشود. از سویی، شواهد تجربی نشان می‌دهد این کشورها از نیمی از سرمایه انسانی خود بهره چندانی نمیبرند و شاخص‌های توسعه انسانی زنان در این کشورها وضعیت مطلوبی ندارد. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی اثرات شاخص توسعه زنان بر عدم وابستگی اقتصاد کشورها به رانت نفتی است از این روتحقیق حاضر با رهیافت داده‌های تابلویی و به روش گشتاورهای تعمیم‌یافته به بررسی تأثیر شاخصهای توسعه زنان بر رانت نفتی در 17 کشوردرحال توسعه صادرکننده نفت طی دوره 2018-2011 پرداخته و نتایج نشان داد، ضریب اثرگذاری توسعه شاخص‌های زنان شامل کارآفرینی زنان، مشارکت سیاسی زنان، آموزش زنان وبهداشت زنان بر رانت نفتی در کشورهای منتخب منفی و معنادار شده ودر این بین، اثر تخمینی توسعه آموزش زنان از سایر شاخص‌ها بزرگتر بوده است. همچنین، دیگر نتایج تخمینی نشان داد شاخص‌های حکمرانی خوب، توسعه فناوری و توسعه مالی بر رانت نفتی تأثیر منفی و معناداری داشته‌اند. نتایج بصورت کلی نشاندهنده این واقعیت است که با اهمیت به زنان به عنوان نیمی از جمعیت فعال و افزایش بهره‌وری ناشی از فعالیت آنها، تولید در بخش‌های دانش‌بنیان و غیرنفتی افزایش پیداکند.
طبقه­ بندی JEL:
E23، J16، I14، I24

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of Women's Development Indicators on Oil Rent

نویسندگان [English]

  • Behnaz Khoshtinat 1
  • Abolfazl Shahabadi 2
  • Samineh Ghasemifar 3
  • Neda Kozegari 4
1 Assistant Professor of Marketing, Department of Management, Buinzahra Branch, Islamic Azad University, Buinzahra, Iran
2 Professor, Department of Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Economics, Faculty of Managmanet, Economy and Accunting, University of Hormozgan, Bandarabbas, Iran
4 MA in Entrepreneurship Management, Department of Entrepreneurship Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Iran
چکیده [English]

In most developingcountries that export oil and have weak institutional quality,oil plays a hindering role in their economic growth and development.Therefore,these countries prioritize enhancing the value of their oil products and diversifying their offerings to gain a competitive edge in the global markets and achieve sustained economic growth and development.Numerous other research articlesexamining economic growth have reached the consensus that empowering women,who comprise half of a country's human resources,yields beneficial outcomes inshaping the planning of the development process and its effectiveness.Additionally, achieving balanced growth and sustainable development is akey objective that involves adopting a positive and equitable approach towards addressing women's issues and empowering them to assume diverseroles in the developmentprocess (Khosravi etal.,2011:125).However,it appears that the impact of key measures of women's progress on the shift from an oil-based economy has not been examined using actual evidence from developing nationsthat export oil, particularly Iran.The significance ofwomen in a country's economy lies inthefact thatthey constitute half of the population and have the potential toliberate oil-exporting economies from reliance on oil revenue whilemitigating potential adverse effects ofoil income.Consequently, this study aims tofill this research gap by investigating the subject using data from17chosen developing oil-exporting countries,for which the required data was available between2011and2018.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Economics
  • Women Entrepreneurship
  • Women's Political Participation
  • Women's Education
  • Women's Health JEL Classification: E23
  • J16
  • I14
  • I24

مراجع

آل عمران، رویا و آل عمران، سیدعلی. (1393). بررسی تأثیر شاخص­های زنان بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA). زنان و مطالعات خانواده، دوره 6، شماره 23، صص 30-7.
آل عمران، رویا و آل عمران، سیدعلی. (1398). بررسی تأثیر آموزش عالی زنان بر رشد اقتصادی ایران. زن و جامعه، دوره 10، شماره 3، صص 30-17.
احمدی، بتول.، فرزدی، فرانک و علی محمدیان، معصومه. (1390). چالش­های سیاست­گذاری و اجرایی سلامت زنان و راهکارهای ارتقای آن: یک رویکرد کیفی بر اساس دیدگاه صاحب­نظران. پایش، دوره 11، شماره 1، صص 137-127.
اسدزاده، احمد.، میرانی، نینا.، قاضی­خانی، فروغ.، درجانی نجمه، اسمعیل و هنردوست، عطیه. (1396). بررسی نقش اشتغال و تحصیلات زنان بر رشد اقتصادی ایران. زن در توسعه و سیاست، دوره 15، شماره 3، صص 381-359.
جلیلی، آیلدر.، پناهی، حسین و سجودی، سکینه. (1398). بررسی رابطه علّی بین سلامت زنان و رشد اقتصادی در کشورهای گروه D8: رهیافت علیت پانلی کونیا. اقتصاد مقداری، دوره 16، شماره 4، صص 162-129.
حاجبی، الناز و رزمی، محمدجواد. (1395). تأثیر آموزش عالی زنان بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب عضو اوپک و شمال آفریقا. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، دوره 6، شماره 24، صص 200-175.
خسروی، محمدعلی.، دهشیار، حسین و سادات ابطحی، صفی­ناز. (1398). چگونگی توانمندسازی زنان در عرصه تصمیم­گیری سیاسی در ساختار تصمیم‌گیری ملی و بین‌المللی. مطالعات روابط بین­الملل، دوره 5، شماره 20، صص 132-99.
ربیعی، علی، و سرابی، سولماز (1392). بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن بر کارآفرینی زنان (مطالعه موردی, انجمن زنان مدیر کارآفرین). مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی، 1(4)، صص33-68.
رمضان نرگسی، رضا. (1383). تحلیلی از مشارکت سیاسی زنان ایرانی در تاریخ معاصر. معرفت، شماره 86، صص 26-1.
سلاطین، پروانه و رستمی انعکاس، سمانه. (1397). تأثیر باروری بر نرخ مشارکت زنان در گروه کشورهای منتخب: رهیافت داده‌های پانل. زن و مطالعات خانواده، دوره 11، شماره 41، صص 22-7.
سن، آمارتیا. (1385). توسعه به مثابه آزادی. ترجمه وحید محمودی، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
سوری، علی. (1389). اقتصادسنجی همراه با کاربرد نرم افزار ایویوز 7. تهران: نشر فرهنگ شناسی، چاپ اول.
شاکری، عباس.، محمدی، تیمور و نجفی، حامد. (1395). مبانی نظری و محاسبه شاخص آسیب­پذیری نفت برای کشورهای صادرکننده نفت (مطالعه موردی ایران). پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 5، شماره 19، صص 111-79.
شفیعی، سمیه­السادات و پورباقر، زهرا. (1393). زنان و شاخص­های توسعه در ایران و ترکیه. برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 6، شماره 21، صص 125-111.
شکوری، علی.، رفعت­جاه، مریم و جعفری، معصومه. (1386). مؤلفه­های توانمندی زنان و تببین عوامل موثر بر آنها. پژوهش زنان، دوره 5، شماره 1، صص 26-1.
علیقلی، منصوره. (1395). بررسی رابطه بین مشارکت زنان در نیروی کار و توسعه اقتصادی کشورهای اسلامی. مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، دوره 14، شماره 2، صص 86-63.
کریمی، محمدشریف.، خانزادی، آزاد و چشم اغیل، مسعود. (1397). بررسی رابطه بین باروری، مشارکت نیروی کار زنان و رشد اقتصادی (مطالعه تطبیقی ایران و کشورهای عضو گروه 7). مجله جامعه­شناسی ایران، دوره 19، شماره 1، صص 171-149.
کلدی، علیرضا و سلحشوری، پروانه. (1391). بررسی تأثیر حمایت اجتماعی بر توانمندسازی زنان. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 4، شماره 4، صص 23-7.
کمایی، رها و افشاری، زهرا. (1396). عوامل تعیین­کننده مشارکت زنان در نیروی کار در کشورهای منتخب (تحلیل پنل). مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، دوره 15، شماره 1، صص 72-41.
مرادی محمدعلی(1389). تاثیر نفت بر نماگرهای اقتصاد کلان ایران: با تأکید بر مکانیزم‌های انتقال و آثار. پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). 10(2): 140-115.
محمدزاده، یوسف و یکتا، میلاد. (1394). بررسی نقش زنان در توسعه پایدار اقتصادی کشورهای جهان. اولین همایش نقش زن در سلامت جامعه، تهران: بنیاد پیشگیری از آسیب­های اجتماعی، 11 بهمن­ماه.
ممیز، آیت­اله.، قاسمی، سیده عطفه و قاسمی، سیده فاطمه. (1392). بررسی عوامل موثر در توسعه کارآفرینی زنان. رشد فناوری، دوره 9، شماره 35، صص 22-15.
نیکوقدم، مسعود.، قلی­زاده امیرآباد، محدثه و خشنودی، عبدالله. (1397). بررسی تأثیر توانمندسازی زنان بر توسعه دموکراسی. زن در توسعه و سیاست، دوره 16، شماره 4، صص 640-621.
Adzima, K. & Baita, K. (2019). The impact of governance on economic growth: An empirical assessment in Sub-Saharan Africa. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3470607.
Akbulaev, N., Aliyeva, B. & Sapena, J. (2020). Gender and economic growth: Is there a correlation? The example of Kyrgyzstan. Cogent Economics & Finance, 8(1): 1-11.
Arellano, M. & Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations. Review of Economic Studies, 58(2): 277-297.
Auty, R. (2001). Resource abundance and economic development. Oxford University Press, New York.
Baltagi, B. H. (2005). Econometric analysis of panel data. John Wiley & Sons Inc, 3rd Edition, New York, USA.
Bertay, A. C., Dordevic, L. & Sever, C. (2020). Gender inequality and economic growth: Evidence from industry-level data. IMF Working Paper, No. 20/119.
Bist, J. P. (2018). Financial development and economic growth: Evidence from a panel of 16 African and non-African low-income countries. Cogent Economics & Finance, 6(1); 1-17.
Bloom, D. E., Kuhn, M. & Prettner, K. (2020). The contribution of female health to economic development. The Economic Journal, 130(630), 1650-1677.
Broughel, J. & Thierer, A. (2019). Technological innovation and economic growth: A brief report on the evidence. Mercatus Research, Mercatus Center at George Mason University, Arlington.
Dincer, M., Kaushal, N. & Grossman, M. (2014). Women's education: Harbinger of another spring? evidence from a natural experiment in Turkey. World Development, 64(C); 243-258.
Dutta, N. & Mallick, S. (2018). Enabling women entrepreneurs: Exploring factors that mitigate the negative impact of fertility rates on female entrepreneurship. Kyklos, 71(3); 402-432.
El Alaoui, A. (2015). Impact of women’s education on the economic growth: An empirical analysis applied to Morocco, Algeria, Tunisia, and Egypt. MPRA Paper 69787, University Library of Munich, German.
Guru, B. K. & Yadav, I. S. (2019). Financial development and economic growth: Panel evidence from BRICS. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 24(47); 113-126
Gupta,E.(2008). Assessing the energy vulnerability : Case of industrialised countries. Energy Policy,36(10),3734-3744.
Gylfason, T. (2001). Natural resources, education and economic development. European Economic Review, 45(4); 847-859.
Hong, G., Kim, S., Park, G. & Sim, S. G. (2019). Female education externality and inclusive growth. Sustainability, doi: 10.3390/su11123344.
Idrisov, G., Kazakova, M., & Polbin, A. (2015). A theoretical interpretation of the oil prices impact on economic growth in contemporary Russia. Russian Journal of Economics, 1(3), 257-272.
Kabeer, N. (2001). Reflections on the measurement of women's empowerment. Swedish International Development Cooperation studies, (3), 17-57.
Lock, R. & Lawton, S. H. (2016). The impact of female entrepreneurship on economic growth in Kenya. International Journal of Gender and Entrepreneurship, 8(1): 90-96.
Loo, I, D. & Soete, L. (1999). The impact of technology on economic growth: Some new ideas and empirical considerations. UNU-MERIT Research Memoranda.
Mauro, P. (1995). Corruption and growth. The Quarterly Journal of Economics. 110(3); 681-712.
Masi, T., & Ricciuti, R. (2019). The heterogeneous effect of oil discoveries on democracy. Economics & Politics, 31(3), 374-402.
Olasunkanmi, A. A., Babatunde, M. M. O. Dada, R. M. & Abayomi, T. (2017). Women entrepreneurship education: An instrument of economy growth and overcoming gender gap in a competitive economy. Global Journal of Commerce & Management Perspective, 6(1): 18-23.
Sachs, J. & Warner, A. (1995). Natural resource abundance and economic growth. Working Paper, 5398.
Sachs, J. D., & Warner, A. M. (1999). The big push, natural resource booms and growth. Journal of development economics, 59(1), 43-76.
Sachs, J. & Warner, A. (2001). Natural resources and economic development, the curse of natural resource. European Economic Review, 45(4-6); 827-838.
Samarasinghe, T. (2018). Impact of governance on economic growth. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/89834/1/MPRA_paper_89834.pdf.
Shao, S. & Yang, L. (2014). Natural resource dependence, human capital accumulation and economic growth: A combined explanation for the resource curse and the resource blessing. Energy Policy, 74(1); 632-642.
Stoica, O., Roman, A. & Rusu, V. D. (2020). The nexus between entrepreneurship and economic growth: A comparative analysis on groupsof Countries. Sustainability, 11, 1-19.
Torvik, R. (2002). Natural resource, rent seeking and welfare. Development Economics, 67(2); 455-470.
Ugbomeh, G. M. M. (2001). Women empowerment in agricultural education, for sustainable rural development. Community Development Journal, 36(4); 289-302.
Xu, L. (2015). Effects of female political participation on economic growth: Evidence from Asian countries. Master programme in economics, Department of Economics, Lund University Libraries.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 29 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 04 بهمن 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار