چالش‌های صادرات غیرنفتی ایران با تاکید بر بازار کشورهای همسایه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، پژوهشکده بیمه، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد اقتصاد از دانشگاه شیراز، پژوهشگر اقتصادی

3 دکتری اقتصاد، مدرس همکار دانشگاه کردستان و رئیس دایره ریسک صندوق کارآفرینی امید، تهران، ایران

10.30465/ce.2024.41638.1794

چکیده

یک عامل مهم در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار، ارتقای صادرات است که مهم‌ترین هدف از سیاست‌گذاری در بخش تجارت خارجی را نیز تشکیل می‌دهد. هدف این پژوهش تحلیل وضع موجود در راستای افزایش سهم اقلام صادراتی ایران در بازارهای کشورهای همسایه است. برای این منظور، ضمن مرور اسنادی مطالعات پیشین، از مصاحبه نیمه ساختاریافته برای گردآوری داده‌های میدانی استفاده شده است. سپس داده‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و کدگذاری پایین به بالا با استفاده از مکس‌کیو‌دی‌ای تحلیل شدند. نتایج مطالعه نشان داد که مشکلات صادرات کشور، از سبک حکمرانی اقتصادی و روابط متلاطم سیاسی با کشورهای ثروتمند، و تحریم‌های تحمیل شده به کشور سرچشمه می‌گیرد. ‌به‌علاوه، ساختار ناکارآمد بوروکراسی کشور و فقدان یک متولی بالادستی متمرکز و قدرتمند برای تسهیل تولید و صادرات کشور، مهم‌ترین منشأ تداوم آسیب‌ها در این زمینه بوده است. لذا در کنار لزوم تدوین و اجرای یک استراتژی کلان بلندمدت و منسجم تولیدی و صادراتی به‌عنوان سند بالادستی و مقدم بر سایر قوانین، لازم است یک متولی واحد و قدرتمند حاکمیتی در کشور وجود داشته باشد که بتواند موانع را برطرف نماید و از تحقق اهداف صادراتی اطمینان حاصل نماید.
طبقه‌بندی JEL:
F14 ،F51 ،C83

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Challenges of Iranian non-oil Exports; with Emphasis on the Markets of Neighborhood Countries

نویسندگان [English]

  • Aziz Ahmadzadeh 1
  • Hamid Naseri 2
  • Ali Sarkhosh -sara 3
1 Assistant Prof., Insurance Research Center, Tehran, Iran
2 M.Sc. in Economics from University of Shiraz, Economic Researcher
3 Ph.D in Economic, Lecturer of University of Kurdistan and Head of Risk Department of Omid Entrepreneurship Fund, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract:
This study aims to analyze the current situation in order to increase the share of exported items in the neighboring countries’ markets. To this end, in addition to doing a document-based review of previous studies, semi-structured interviews were conducted to collect field data. The data were then analyzed using the qualitative content analysis method and bottom-up coding using MaxQDA. The results of the study showed that the country's export problems originate from the style of economic governance and the turbulent political relations with rich countries and also from the sanctions imposed on the country. In addition, the inefficient structure of the country's bureaucracy and the lack of a powerful centralized superordinate authority to facilitate the country's production and export have been the most important sources of continuing harm in this area. Therefore, in addition to the need to develop and implement a long-term, coherent macro-strategy for production and export as a superordinate document dominating other laws, it is necessary to have a unique and powerful sovereign authority in the country which has undisputed power to remove obstacles and ensure the fulfillment of export goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • export challenges
  • documentary method
  • field method
  • export to neighbors
  • exporters feedback JEL Classification: F14
  • F51
  • C83
ثاقب، ح. 1393. شناسایی فرصت­های صادراتی و سرمایه­گذاری در ایران، موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی. تهران.
حسن‌پور، یوسف، نوروزی، بیتا، ثاقب، حسن، معین‌تقوری، محبی، حمیدرضا، کاکوش، مجید، "بررسی و ارئه راهکارهای مناسب جهت تقویت صادرات کالاها و خدمات بخش معادن و صنایع معدنی کشور و افزایش دسترسی تولیدکنندگان ذیربط به بازارهای خارجی"، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1388.
سرخوش سرا، علی، اسماعیل پور، ئاسو، نصرالهی، خدیجه، حقیقت، جعفر. (1399). تحلیل تأثیر نفوذ اینترنت بر تجارت کالاها و خدمات ایران با شرکای تجاری: رویکرد رگرسیون فازی، پژوهش­های اقتصادی ایران (82)25،  216-173.
ضیائی­بیگدلی، ص. (1398). سند نقشه راه توسعه صادرات کشور 1404-1399. موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی. تهران.
طیبی، سید کمیل، برزانی، محمد واعظ اکبری دهباغی، سیمین. (1388). گسترش جریانهای تجاری و تأثیر آن بر همگرایی درآمدی میان ایران و کشورهای خاورمیانه. پژوهشنامه اقتصادی، (32)9، 119-145.
علیزاده، محمد و گلخندان، ابوالقاسم (1394)، سنجش تأثیر اینترنت بر تجارت خدمات. فصلنامه سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی، دوره 3، شماره 1، 157-181.
کیایی حسن، قائمی مهدی، هاشمی فرید محمد هادی. ارائه راهبرد تعاملات تجاری ایران و عراق بر مبنای تحلیل اهمیت – عملکرد. فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی ۱۳۹۹; ۲۸ (۹۶) :۳۳۰-۲۸۵
محمودی عبداله. تأثیرات همگرایی اقتصادی کشورهای عضو اکو در یک مدل تعادل عمومی استاندارد مدل (GTAP)، فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی ۱۳۹۳; ۲۲ (۷۰) :۳۰-۵.
یعقوبی، پریسا، "شناسایی بازارهای صادراتی صنایع با فناوری بالا"، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1391.
Arip, M. A., Yee, L. S., & Abdul Karim, B. (2010). Export diversification and economic growth in Malaysia- available at: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/20588/ (at 11/11/2022).
Arkolakis, Costas, Costinot, Arnaud, Rodriguez-Clare, Andres, 2012. New Trade Models, Same Old Gains. Am. Econ. Rev. Vol. 102. American Economic Association, pp. 94–130 (February)
Barbero, J., & Rodriguez‐Crespo, E. (2018). The effect of broadband on European Union trade: A regional spatial approach. The World Economy, 41(11), 2895-2913.
Binh, D. T. T., Duong, N. V., & Cuong, H. M. (2011). Applying Gravity model to analyze trade activities of Vietnam. In Forum for Research in Empirical International Trade Working Paper
Caporale, G. M., Sova, A and Sova, R. (2015). Trade flows and trade specialisation: The case of China. China Economic Review, (34), 261– 273.
Chetty, Raj, 2009. Sufficient statistics for welfare analysis: a bridge between structural and reduced-form methods. Ann. Rev. Econ. 1 (1), 451–488
Christen, E., & Francois, J. (2010). Modes of delivery in services. CEPR Discussion Paper, No. 7912.
Egger, P. H. and A. Lassmann (2015). The causal impact of common native language on international trade: Evidence from a spatial regression discontinuity design. The Economic Journal, 125(584): 699-745.
Eichengreen, B., Irwin, D., (1998). The role of history in bilateral trade flows. In: Frankel, J. (Ed.), the Regionalization of the World Economy. University of Chicago Press, Chicago, pp. 33–62.
Cheng,I.H&Wall, H.J.(2000).NAFTA The changing pattern of state Export Federal Reserve Bank of st.Louis
Feenstra,Robert C.,Markusen,James R.and Andrew K.Rose(2001)’’using the gravity equation to differentiate among alternative theories of trade,’’canadian journal of Ecoomics ,430-447.
Fernandes, A. P., & Tang, H. (2014). Learning to export from neighbors. Journal of International Economics, 94(1), 67-84.‏
Fink, C., Mattoo, A., & Neagu, I. C. (2005). Assessing the impact of communication costs on international trade. Journal of International Economics, 67(2), 428-445
Harberger, Arnold C., 1964. The Measurement of Waste. Am. Econ. Rev. 54 (3). AmericanEconomic Association, pp. 58–76
Herzer, D., & Lehmann, N. (2006). What does export diversification do for a growth? An
econometric analysis. Applied Economic Letters, 38(15), 1825-1838.
Hornok, C., & Koren, M. (2015). Administrative barriers to trade. Journal of International Economics, 96, S110-S122.‏
Jetter, M., & Ramírez Hassan, A. (2015). Want export diversification? Educate the kids first. Economic Inquiry53(4), 1765-1782.‏
Kenji, Y., & Mengistu, A. A. (2009). The Impacts of Vertical and Horizontal Export
Diversification on Growth: An Empirical Study on Factors Explaining the Gap between Sub-Sahara Africa and East Asia's Performances. Ritsumeikan International Affair, 17- 41.
Kurihara, Y., & Fukushima, A. (2013). Impact of the prevailing internet on international trade in Asia. Journal of Sustainable Development Studies, 3(1), 1-13.
Mattes, A., Meinen, P., & Pavel, F. (2012). Goods follow bytes: The impact of ICT on EU trade.‏ Discussion Papers of DIW Berlin from DIW Berlin, German Institute for Economic Research, No 1182, 1-25.
North, D. C. (1990). Institutions, institutional change and economic performance, Cambridge university press.
Dunning, T. (2005). Resource dependence, economic performance, and political stability. Journal of conflict resolution, 49(4), 451-482.
Rauch, J., (1999). Networks versus markets in international trade. Journal of International Economics. 48, 7 –35.
Rauch, J.E., and V. Trindade (2002). Ethnic Chinese Networks in International Trade. The Review of Economics and Statistics, 84 (1): 116–130.
Sachs, J. and Warner, A. 1997. Natural resource abundance and economic growth, updated version of 1995 NBER working paper, 5398. Center for International Development and Harvard Institute for International Development, November
Soloaga, I., & Winters, A. (1999). Regionalism in the Nineties: What Effect on Trade? The World Bank. Policy Research Working Paper, 2156.‏
Tinbergen, J. (1962). Shaping the world economy; suggestions for an international economic policy.‏
Waugh, M. E. (2010). International trade and income differences. American Economic Review100(5), 2093-2124.‏
Yousefi, A. (2018). Estimating the effect of the internet on international trade in services. Journal of Business Theory and Practice, 6(1), 65.