شناسایی و تاثیر شوک‌های پولی، مالی بر بازده سهام و صنایع بورسی کشور

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان،

10.30465/ce.2022.40994.1777

چکیده

بازار سرمایه، بازاری پویا بوده که ریسک و بازدهی آن به عوامل درونی و بیرونی شرکت‌ها و صنایع بستگی داشته که در پژوهش حاضر ابتدا به شناسایی و مدل‌سازی عوامل بیرونی یا متغیرهای کلان بهینه اقتصادی بر بازده سهام شرکت‌ها و صنایع در بورس اوراق بهادار تهران با روش تقریب تابع الگوریتم ژنتیک (GFA) در دوره زمانی 1390 تا 1399 پرداخته شده و سپس تاثیر شوک‌های اقتصادی با روش خود رگرسیون برداری پانل (PVAR) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج مدل‌سازی نشان داد که از 10 متغیر کلان مؤثر بر بازده سهام شرکت‌ها، چهار متغیر، نرخ ارز آزاد، قیمت نفت اوپک، قیمت سکه و نرخ سود علی‌الحساب بهینه می‌باشند و از مدل‌سازی متغیرهای کلان اقتصادی مؤثر بر میانگین بازده صنایع چهار متغیر، نرخ ارز دولتی، تورم، قیمت سکه و نرخ سود علی‌الحساب بهینه می‌باشند. تأثیر دو متغیر قیمت سکه و نرخ سود علی الحساب بر بازدهی سهام شرکت‌ها و میانگین بازده صنایع بورسی منفی و معنادار بوده است و همچنین نتایج نشان داد که بازده سهام شرکت‌ها تاثیرپذیری زیادی از شوک‌های قیمت نفت و سکه داشته و نرخ ارز دولتی بر میانگین بازده صنایع بورسی تاثیر بسزایی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and impact of monetary and financial shocks on the stock returns and stock industries of the country

نویسندگان [English]

  • seyed mahdi hosseini 1
  • amir dadras moghadam 2
1 Assistant Professor of Economics, Department of Agricultural Economics, Faculty of Management and Economics, University of Sistan and Baluchestan
2  Assistant Professor of Economics, Department of Agricultural Economics, Faculty of Management and Economics, University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

Capital market is a dynamic market whose risk and return depend on internal and external factors of companies and industries. In the present study, first to identify and model external factors or optimal economic macro variables on the stock returns of companies and industries in Tehran Stock Exchange has been studied by the genetic algorithm function approximation (GFA) method in the period 1390 to 1399 and then the impact of economic shocks has been analyzed by the panel vector auto regression (PVAR) method. The modeling results showed that out of 10 macro variables affecting companies' stock returns, four variables, free exchange rate, OPEC oil price, coin price and interest rate on account are optimal. Government exchange rates, inflation, coin prices and interest rates are optimally calculated. The effect of two variables of coin price and interest rate on account on companies 'stock returns and the average return of stock exchange industries have been negative and significant. Also, the results showed that companies' stock returns are highly affected by oil and coin price shocks and government exchange rates. It has a significant effect on the average return of stock exchange industries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genetic Function Algorithm Approximation"
  • " Panel Vector Autoregression"
  • "Finacial"
  • "Monetary"
  • " OPEC oil" JEL Classification: G10
  • E44
  • C5
ابراهیمی محسن،  شکری، نوشین.(1390)، بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر قیمت سهام با تاکید بر نقش سیاست پولی، مدلسازی اقتصادی، 1(5)، صفحات 23-45.
اسلامیون، کریم و زارع، هاشم.(1385). بررسی تأثیر متغیرهای کلان و دارایی­ های جایگزین بر قیمت سهام در ایران: یک الگوی خود همبسته با وقفه­ های توزیعی، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 29، صفحات17-46.
اکبری، سید محمدرضا، دادرس مقدم، امیر، هزاره، علی. (1397)، بررسی نسبت‌های مالی با قیمت سهام صنایع وابسته به بخش کشاورزی در بورس اوراق بهادار ایران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 9(33)، صفحات 165-176.
امینیان، صراف. امام وردی، قدرت اله، باغانی، علی. (2018). اثرات نامتقارن شوک‌های قیمت نفت و نااطمینانی سیاست‌های اقتصادی بر بازده سهام صنایع در شرایط مختلف بازار. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 11(34)، صفحات 5-22.
پاشایی فام، رامین و امیدی پور، رضا. (1388). بررسی تأثیر نرخ تورم بر بازدهی واقعی سهام در اقتصاد  ایران، فصلنامه پژوهشها و سیاست های اقتصادی، 17(50)، صفحات 93-113.
حسینی، سید مهدی. دادرس مقدم، امیر، خزاعی، صادق و رزاقی، مظلومه. (1398). بررسی تأثیر نسبت‌های مالی و متغیرهای کلان اقتصادی بهینه بر بازدهی سهام شرکت‌های شستا. تأمین اجتماعی، 15(4)، صفحات 81 -100.
حسینی نسب، سیدابراهیم، خضری، محسن و رسولی، احمد. (1390). تعیین اثرات نوسانات قیمت نفت بر روی بازده سهام بورس اوراق بهادار تهران: آنالیز موجک و راه گزینی مارکف. مطالعات اقتصاد انرژی، 8(29)، صفحات 31-60.
حسن زاده، علی، نظریان، رافیک، کیانوند، مهران. (1390). اثر شوک های سیاست پولی بر نوسانات شاخص قیمتی سهام در ایران. فصلنامه پژوهش‌های پولی-بانکی، 4(9):1-44.
حسن نژاد، محمد و شمس، شهاب. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت مردم در بازار سرمایه ایران، نشریه
بورس اوراق بهادار، 9(34)، صفحات 77-106.
حیدری، حسن. شیرکوند، سعید و الوالفضلی، سید رامین. (1394). بررسی تأثیرات همزمانی نا اطمینانی قیمت و نفت و قیمت طلا بر شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران: بر پایه مدل سه متغیره GARCH، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 22، صفحات 80-61.
حیدری، حسن. محمدزاده، یوسف و رفاح کهریز، آرش. (1397). بررسی تأثیر نرخ ارز بر بازده سهام صنعت دارو در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رهیافت مارکف سوئیچینگ، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(2)، صفحات 56-35.
سازمان بورس اوراق بهادار تهران. گزارش های آماری ماهانه.
دهقان، عبدالمجید، کامیابی، منیره، (1398)، چگونگی اثرگذاری متغیرهای اقتصادی بر بازدهی شرکت‌های بورسی در شرایط رونق و رکود بازار سرمایه ایران،13(48)، صفحات 147-166.
رستمی، علی. زمردیان، غلامرضا و علی محمدی، میثم. (1396). امکان سنجی پوشش ریسک نرخ ارز شرکت‌های صادرکننده و واردکننده با استفاده از قرارداد آتی سکه طلا در بورس کالای ایران، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، 6(23)، صفحات 85-104.
رعنایی کردشولی ،حبیب اله، عباسی، عباس و شوتنی زاده، هومن. (1396)، شبیه سازی الگوی تاثیرات نوسانات دارایی‌های رقیب سهام بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران و قیمت مسکن با رویکرد پویایی شناسی سیستمی مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار (مدیریت پرتفوی)، 8(33)، صفحات 50-25.
سرزعیم، علی.(1386). بررسی اثرات تکانه­های قیمت نفت بر متغیرهای اقتصادی در یک مدل VAR، مطالعات‌ اقتصاد انرژی‌،4(12)، صفحات 51-27.
صمدی، سعید. شیرانی فخر، زهره و داور زاده، مهتاب.  (1386). بررسی میزان اثر پذیری شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادر تهران از قیمت جهانی نفت و طلا (مدل سازی و پیش بینی)، فصلنامه بررسی های اقتصادی، 4(2)، صفحات 51-25.
طهرانی، مصطفی. بغزیان ، آلبرت و میرلوحی، سید مجتبی. (1400). بررسی سرریز بین بازار سهام و بازار نفت. تحقیقات مالی، 23(3)، صفحات 481-466.
علی پور، مهرداد و صادقی شریف، جلال. (1390). بازاریابی مالی و کاربرد آن در عرضه سهام اصل صدر 44 قانون اساسی از طریق بورس اوراق بهادار تهران، چشم انداز مدیریت مالی و حسابداری، 3، صفحات 40-27.
فدایی نژاد، اسماعیل و فراهانی، رضا. (1396). اثرات متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه اقتصاد مالی، 25،1-39.
فرشادفر، زهرا. (1396). بررسی رابطه بین نرخ ارز به‌عنوان یکی از متغیرهای کلان اقتصادی و بازده اضافی سهام با استفاده از مدل APT (مطالعه موردی شرکت‌های صادرکننده پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران)، فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 10(33)، صفحات 102-89.
کاویانی، فخرحسینی و دستیار، سید فخرالدین. (1399). مروری بر اهمیت و چرایی پیش‎ بینی بازده سهام: با تأکید بر متغیرهای کلان اقتصادی، حسابداری و منافع اجتماعی، 10(2)، صفحات 131-113.
کریمی، محمد. حیدریان، مریم و دهقان جبارآبادی، شهرام. (1397). تحلیل اثرات سرریز بین بازارهای نفت و بورس اوراق بهادار تهران در طول مقیاس‌های چندگانه زمانی؛ (با استفاده از مدل VAR-GARCH-BEKK بر پایه موجک)، فصلنامه اقتصاد مالی، 12(42)، صفحات 46-25.
گرجی پور، محمد جواد. عثمانی، فریبا و  ابراهیمی سالاری، تقی. (1400). بررسی اثر عوامل کلان اقتصادی بر بازدهی سهام در طی شیوع همه‌گیری کووید-19 (مورد مطالعه صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران). فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد صنعتی5(17)، صفحات 59-70.
لگزیان، محمد. بقایی، جواد و همایونی راد، محمد حسین. (1390). بررسی تأثیر نسبت‌های مالی بر پیش‌بینی سود شرکت و بازده سهام، دو فصلنامه اقتصاد پولی، مالی (دانش و توسعه سابق)، 1(1)، صفحات 121-102.
موسایی، میثم. مهرگان، نادر و امیری، حسین.(1392). رابطه بازار سهام و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، 18(54)، صفحات 94-73.
مولایی، صابر. برزایی، محمد وعظ. صمدی، سعید و پرورده، افشین. (1396). تحلیل رابطه‌ی بین بازار و شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران: رویکرد ناپارامتریک و کاپولا، تحقیقات اقتصادی، 52(2)، صفحات 478-459.
هاشمی تبار، محمود. دادرس مقدم، امیر، حسینی، سید مهدی و مرادی، ابراهیم. (1396). مدل‌سازی انواع شاخص بورس اوراق بهادار ایران با الگوریتم تقریب تابع ژنتیک. پژوهش های مدیریت عمومی. 10(37)، صفحات 128-107.
Basher, S. A., Haug, A. A., & Sadorsky, P. (2018). The impact of oil-market shocks on stock returns in major oil-exporting countries. Journal of International Money and Finance, 86, 264-280.
Bjørnland, H. C. (2009). Oil price shocks and stock market booms in an oil exporting country. Scottish journal of political economy, 56(2), 232-254.‏
Bouri, E., Jain, A., Biswal, P. C., & Roubaud, D. (2017). Cointegration and nonlinear causality amongst gold, oil, and the Indian stock market: Evidence from implied volatility indices. Resources Policy, 52, 201-206
Chkili, W., & Nguyen, D. K. (2014). Exchange rate movements and stock market returns in a regime-switching environment: Evidence for BRICS countries. Research in International Business and Finance, 13: 46-56.
Fajri, W. A. Nurdiana, D. A., & Rusgianto, S. (2021). The Relationship Between Macroeconomics Variables and Islamic Stock Market Returns Listed in Indonesian Islamic Stock Index. Journal of Islamic Economics Lariba, 6(2): 191-211.
Jones, D.W., Bjornstad D. J. & P. N. Leiby. (1997). The Finding of the DOE Workshop on Economic Vulnerability to Oil Price Shocks: Summary and Integration with Previous Knowledge. Oak Ridge National Laboratory, September.
Kim, S. T., & Rescigno, L. (2017). Monetary policy shocks and distressed firms’ stock returns: Evidence from the publicly traded US firms. Economics Letters, 160, 91-94.
Liu, X., An. H., Huang, Sh., & Wen, Sh., (2017). The evolution of spillover effects between oil and stock markets across multi-scales using a wavelet-based GARCH–BEKK model. Physica A. 465, 374–383.
Prasad, A., Bakhshi, P., & Seetharaman, A. (2022). The Impact of the US Macroeconomic Variables on the CBOE VIX Index. Journal of Risk and Financial Management, 15(3), 126.‏
 Sensoy, A., & Sobaci, C. (2014). Effects of volatility shocks on the dynamic linkages between exchange rate. interest rate and the stock market: The case of Turkey. Economic Modelling, 43: 448-457.
Sharma, N. (2016). Causal relation between stock return and exchange rate: Evidence from India. Global Journal of Management and Business Research, 15(11), 26-32.
Rogers, D. Hopfinger, A. J. (1994). Application of genetic function approximation to quantitative structure–activity relationships and quantitative structure–property relationships. Journal Chemical Infornation Computre Science, 34, 854–866.
Sadorsky, P. (1999). Oil price shocks and stock market activity. Energy economics, 21(5), 449-469.‏
Samuel, H. Uzairu, A. Mamza1, P. and Oluwole Joshua, O. (2015). Quantitative structure-toxicity relationship study of some polychlorinated aromatic compounds using molecular descriptors. Journal of Computational Methods in Molecular Design, 5 (3),106-119.
You, W., Guo, Y., Zhu, H., & Tang, Y. (2017). Oil price shocks, economic policy uncertainty and industry stock returns in China: Asymmetric effects with quantile regression. Energy Economics, 68, 1-18.