تحلیلی از شاخص های نظام مالیات اسلامی به عنوان الگوی هدف برای نظام مالیاتی ایران

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

1. عضو هیأت علمی پژوهشکده اقتصاد و مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

مالیات به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت ها، ابزاری قوی جهت تصحیح انحرافات بازار و همچنین توزیع مجدد درآمد ها به شمار می رود. کشور های اسلامی از جمله ایران، نیز برای رسیدن به یک نظام کارا تغییراتی را در نظام مالیاتی خود ایجاد کرده اند.بررسی تطابق این مالیات ها با شاخص ها و ویژگی های نظام مالیاتی اسلامی، امری ضروریست. در این مقاله، به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا نظام مالیاتی ایران با شاخص های نظام مالیاتی اسلام همخوانی دار یا خیر؟ بنابراین، در ابتدا به تعاریف مصطلح مالیاتی پرداخته و سپس نظام مالیاتی مطلوب از دیدگاه آدام اسمیت بیان می شود. در ادامه ویژگی های نظام مالیات های اسلامی مورد واکاوی قرار می گیرد. سپس اسلامی بودن نظام مالیاتی ایران مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق حاکی از این است که نظام مالیاتی کشور نه تنها خصوصیات یک نظام مطلوب را دارا نیست؛ بلکه با شاخص های اسلامی نیز فاصله زیادی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Indicators of the Islamic Tax System as Target Pattern for Tax System of Iran

نویسنده [English]

  • سیدسجاد علم الهدی
1. عضو هیأت علمی پژوهشکده اقتصاد و مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده [English]

Taxes as the main source of government revenue, is a powerful tool for correcting market deviations and also revenues redistribution. Islamic countries including Iran have made changes in their tax systems to achieve a functioning system. It is essential to examine the correspondence between these tax systems and the characteristics and indicators of Islamic tax system. This paper addresses the issue of whether the Iranian tax system is consistent with the indicators of Islamic tax system? So, at first, common tax definitions are discussed, and then the favorable tax system is expressed in Adam Smith's view. Finally, we examine that to what extend the Iranian tax system is Islamic. The research results indicate that the tax system of Iran not only doesn’t enjoy the characteristics of a desirable system, but also is so distanced from Islamic indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic tax system
  • Iranian tax system
  • Zakat
  • Khums
  • Indicators of Islamic tax
1. حمزه پور محمدحسین، سید کاظم صدر و محمد علی کفایی،" بررسی مالیات بر شرکت ها در ایران بر
اساس الگوی مالیات های اسلامی " فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، شماره 10 ، بهار1381

2. صدر سید کاظم، محمد تقی گیلک حکیم آبادی،" آیا نظام مالیاتی ایران اسلامی است؟ "، فصلنامه
تخصصی اقتصاد اسلامی، سال دوم، شماره 7، سال 1381

3. داداشی نیاکی محمد رضا، "مالیات و وجوهات شرعیه"، مطالعات اسلامی، شماره 73

4. نگاهی به اصلاح نظام مالیاتی کشور با تأکید بر قانون موسوم به تجمیع عوارض و لایحه مالیات برارزش
1385/4/4، 85/ افزوده، وزارت بازرگانی، معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی، شماره ثبت سند 600

5. کمیجانی اکبر، محمد مهدی عسکری،" تحلیل نظری آثار اقتصادی زکات و مقایسه آن با مالیه تورمی
" مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 64 ، بهار 1383

6. قطمیری محمد علی، کریم اسلاملؤیان،" برآورد تلاش مالیاتی در ایران و مقایسه آن با کشورهای در
1386 ، حال توسعه منتخب، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 83

7. گیلک حکم آبادی محمد تقی، " تحلیل مقایسه ای آثار توزیعی مالیات بر درآمد در اسلام و نظام
مالیات بر درآمد در ایران"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 57 ، پاییز و زمستان 1379

8. گیلک حکیم آبادی محمد تقی، "درس هایی از روند اصلاحات مالیاتی در جهان : مطالعه موردی
ایران" پژوهش نامه علوم انسانی واجتماعی، سال چهارم، شماره 13 ، سال 1383

9. پیرایی خسرو، سارا فرد دوجی، "ارزیابی سیاست مالیاتی ایران از جنبه فقر و نابرابری، آیا سیاست
مالیاتی به نفع فقیر بوده است؟ "،فصلنامه پژوهش های اقتصا دی، سال نهم، شماره دوم،
تابستان 1388

10 . نادریان الیاس، حسن صدیقی، "بررسی اثر مالیات ها و اچزای آن بر حجم اقتصاد زیرزمینی در ایران
1352-1382 )"، سال 1386

11 . موسایی میثم، یوسف کرمی، "بررسی نقش خمس در رفع فقر مطالعه موردی شهرستان شال
قزوین"، مجله راهبرد یاس، شماره 16 ، سال 1387

12 . مریدی، سیاوش و نوروزی، علیرضا؛ فرهنگ اقتصادی، تهران، پیشبرد و نگاه، 1373 ، چاپ اول

13 . فرهنگ، منوچهر، فرهنگ علوم اقتصادی، تهران، البرز، 1372