اخلاق و اقتصاد: پیوندی ساختاری، دو‌طرفه، و پایدار

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

* استاد اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی y_dadgar@sbu.ac.ir

چکیده

ارتباط اخلاق و اقتصاد و ظرفیت تأثیر‌گذاری هر یک بر دیگری همواره از بحث‌های ریشه‌دار در مطالعات این دو رشته بوده است. بنابراین، این پژوهش نوعی ظرفیت‌سنجی جدید دربارة موضوعی کهن است. در ظاهر ممکن است تصور شود که اقتصاد دستگاهی فنی است و اخلاق ماهیتی هنجاری دارد. بنابراین، به نظر نمی‌رسد ارتباط معنا‌داری بین آن‌ها وجود داشته باشد. اما می‌توان نشان داد که این دو از نظر خاستگاه و منشأ شکل‌گیری، جایگاه اجرایی، و نیز ظرفیت پویایی و سیستمی ارتباطی ساختاری، دوطرفه، و پایدار دارند. گفت‌وگوی جدی مهم‌ترین انجمن‌های علمی اقتصاد در سطح بین‌المللی به‌ویژه در سال‌های 2011 تا 2014 انعکاسی دیگر از اهمیت ظرفیت این کار پژوهشی است. هم‌چنین، رفع برخی از سوء ‌تفاهم‌ها در توصیف ارتباط اخلاق و اقتصاد انگیزة مضاعفی برای اندیشیدن در این عرصه است. این مقاله کنکاشی در این باره است که با شیوه‌های تحلیل محتوا، کاربرد استنادات کتاب‌خانه‌ای، و استفاده از تئوری‌های هر دو رشته در مسیری اکتشافی به پیش می‌رود. یافتة این پژوهش ارتباط ریشه‌ای، بلند‌مدت و دوطرفة اخلاق و اقتصاد را نشان می‌دهد. در عین حال، رسیدن به یافتة پیش‌گفته خود می‌تواند فرضیة خاموش و تلویحی این کار محسوب شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Morality and Economics; A Structural, Bilateral, and Sustainable Link

نویسنده [English]

  • یداله دادگر
* استاد اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی y_dadgar@sbu.ac.ir
چکیده [English]

The relationship between morality and economics, and the capacity to influence each other, has always been a rooted debate in the studies of these two disciplines. Therefore, this research is a new capacity-assessment of an old subject. In appearance, one may suppose that economics is a technical device and morality has a normative nature so that there is no meaningful relationship between them. But it can be shown that they are structurally, bilaterally, and sustainably related in terms of the origin and source of formation, administrative place, and also the dynamic and systemic capacity. The serious dialogue among the most important scientific economics associations, at the international level, especially in 2011 and 2014, is another reflection of the importance of the research. Also, removing some misunderstandings in describing the relationship between morality and economics is a strong motive for thinking in this field. This article is an investigation in this regard, using theories of both disciplines in exploratory paths, content analysis techniques, and library resources. The findings of this research show the long-term, rooted, and bilateral relationship between morality and economics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics and Economics
  • Structural Relationships
  • Natural Relationship
  • Sustainable Relationship
اتکینسون، آ. ف. (1390). درآمدی به فلسفة اخلاق، ترجمة سهراب علوی‌نیا، تهران: هرمس.
 
ارسطو (1349). سیاست، ترجمة حمید عنایت، تهران: شرکت کتاب‌های جیبی.
 
ارسطو (1390). اخلاق نیکوماخوس، ترجمة محمد‌حسن لطفی، تهران: طرح نو.
 
افلاطون (1374). جمهور، ترجمة فؤاد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی.
 
دادگر، یداله (1390). «پیش‌درآمدی بر ملاحظات میان‌رشته‌ای اقتصاد»، دوفصل‌نامة علمی ـ تخصصی اقتصاد تطبیقی، س 2، ش 1.
 
دادگر، یداله (1391). درآمدی بر روش‌شناسی اقتصاد، تهران: نشر نی.
 
رنانی، محسن و رزیتا مؤیدفر (1391). چرخه‌های افول اخلاق و اقتصاد، تهران: طرح نو.
 
طباطبایی، سید‌علی (1382). اخلاق اقتصادی، قم: مطبوعات دینی.
 
کاتوزیان، محمد‌علی (1374). ایدئولوژی و روش در علم اقتصاد، ترجمة م. قائد، تهران: مرکز.
 
مجموعه مقالات اولین همایش اخلاق و اقتصاد (1387). تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام.
 
مگی، بریان (1386). سرنوشت فلسفه، ترجمة حسن کامشاد، تهران: نشر نی.
 
وبر، ماکس (1373). اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمة عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری، تهران: علمی و فرهنگی.
 
هازمن، دی. ام. و ام. اس. مک فرسن (1386). تجزیه و تحلیل اقتصادی و فلسفة اخلاق، ترجمة یداله دادگر و هم‌کاران، تهران: مؤسسة توسعه و دانش.
 
هملین، آلن (1386). اخلاق و اقتصاد، ترجمة افشین خاکباز و محمدحسین هاشمی، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
 
Allais, M. (1992). The economic science of today, London: Macmillan.
 
Arrow, K. (1951). Social choice and individual values, Yale University Press.
 
Assadourian, E and M. Renner (2012). State of the world, Island Press.
 
Beattie, A. (2009). False Economy, Riverhead Books, New York: Hardcover.
 
Becker, G. (1976). The economic approach to human behavior, Chicago: University of Chicago Press.
 
Bergson, A. (1938). “A reformulation of certain aspects of welfare economics”, Quarterly journal of economics, 52 (2).
 
Clark, G. (2012). Accountability and corruption, public sector ethics, Forgotten book publishers.
 
Coleman, J. S. (1990). Foundations of social theory, Cambridge, MA Harvard University press.
 
Collins, D. (2009). Essentials of business ethics, Wiley Online Library.
 
Cowton, C. and M. Haase (2010). Trends in business and economic ethics, Heidelberg: Springer.
 
Crocker, D. (2009). Ethics of global development, Cambridge university press.
 
Dalailama, H. and A. Norman (2011). Beyond Religion, Houghton Mifflin, Harcourt.
 
Davies, T. (1999). Humanism, London: Rutledge.
 
Davis, J. (2012). Medieval market morality, Cambridge: University press.
 
Dijkman, J. (2011). Shaping medieval markets, Bril Academic Publishers.
 
Fakhri, M. (2002). Alfarabi, one world publishers.
 
Farmer, R. E. A. (2010). How the economy works, Oxford University Press.
 
Foucault, M. and P. Rabinow (1984). The foucault reader, Pantheon publishers.
 
Frank, R. and B. Bernanke (2012). Principles of economics, McGraw-Hill.
 
Friedman, M. (2009/1953). Methodology of positive economics, Cambridge University press.
 
Gomes, L. (1987). Foreign trade and the national economy, New York: Palgrave Macmillan.
 
Grossman, M. (2007). Reading renaissance ethics, London: Rutledge publishers.
 
Hausman, D. (2007). The philosophy of economics, Cambridge University press.
 
Hausman, D. and M. S. McPherson (1996). Economic analysis and moral philosophy, Cambridge University press.
 
Hughes, G. (2001). Aristotle, London: Rutledge.
 
Isenmann, R. (2003). “Further efforts to clarify industrial ecology”, Journal of industrial ecology, 6(3).
 
Kallhoff, A. (2011). Why democracy needs public goods, Lexington books.
 
Leinfellner, W. and E. Kohler (2010). Game theory experience, rationality, Springer publishers.
 
Lemons, J. and D. Brown (2010). Sustainable development, Springer.
 
Levitt, T. (2012). Partner for good: business government and the third sector, Gower pub co publisher.
 
Lin, N., Y. Fu and J. Chen (2012). Social Capital and the Context of Political and Cultural Regimes, London: Rutledge.
 
Marshal, A. (1997/1890). Principles of economics, Prometheus books.
 
Mathis, K. and D. Shannon (2010). Efficiency instead of justice, Springer.
 
Monthes, L. (2003). “Das Adam Smith problem”, Journal of history of economic thought, 25(1).
 
Myrdal, G. (1970). Objectivity in social research, London: Gerald Duckworth.
 
Naqvi, S. H. (1981). Ethics and economics, London: Islamic foundation.
 
North D. (1990). Institution, institutional change and economic performance, Cambridge university press.
 
Putnam, R. (2000). Bowling alone, Simon and Schuster.
 
Rawls, J. (1999). A theory of justice, Harvard University press.
 
Rescher, N. (2005). Reason and reality, Rowman and little field publishers.
 
Richardson, J. and W. Keho (2012). Business ethics, McGraw-Hill.
 
Robbins, L. (2007/1932). An essay on the nature and significance of economic science, Ludwig von Mises institute.
 
Robinson, J. (2006). Economic Philosophy, Aldin Transaction
 
Samuels, W., J. Biddle and B. Davis (2007). The history of economic thought, Black well.
 
Samuelson, P. (1947/ 1983). Foundations of economic analysis, Harvard University press.
 
Samuelson, P. and W. Nordhaus (2009/1948). Economics, McGraw-Hill.
 
Schumpeter, J. (1996). History of economic analysis, Oxford university press.
 
Sen, A. (1991). On ethics and economics, Wiley, Black well.
 
Sen, A. (2011). The idea of justice, Harvard University press.
 
Shiller, R. (2012). Finance and the good society, Princeton University press.
 
Simon, B. (2001). Ethics: A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University Press.
 
Smith, A. (1971/1776). “An inquiry into the nature and causes of the wealth of the nations”, Encyclopedia Britannica.
 
Smith, A. (2011/1759). The theory of moral sentiments, Empire books.
 
Walzer (1983). Spheres of justice, New York: Basic books.
 
Williamson, O. (1998). Economic institutions of capitalism, Free press.