ارتباط میان رشد اقتصادی، مصرف انرژی و اقتصاد سایه در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای اقتصاد

2 استادیار اقتصاد دانشگاه سمنان

چکیده

شناخت ماهیت ارتباط علّی میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی یکی از مهم­ترین و بحث برانگیزترین موضوعات در حوزه اقتصاد انرژی است که در چهار دهه اخیر توجه ویژه محققان و سیاست­گذاران این حوزه را به خود جلب کرده است. این مطالعه با در نظر گرفتن بخش سایه اقتصاد، علیت گرنجری میان مصرف انرژی، رشد اقتصادی (رسمی) و رشد اقتصاد سایه را برای ایران بررسی می‌کند. بدین منظور، رویکرد خودرگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) برای تجزیه و تحلیل داده­های سری زمانی مربوط به دوره 1394-1355 به­کار گرفته شده است. نتایج حاصل از آزمون­های هم­انباشتگی و برآورد مدل­های تصحیح خطا نشان می­دهند که در هر دو افق زمانی کوتاه­مدت و بلندمدت، یک ارتباط علّی دوطرفه مثبت میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی (رسمی) وجود دارد که فرضیه بازخورد را تأیید می­کند. علاوه بر این، در هر دو افق زمانی کوتاه­مدت و بلندمدت، علیت گرنجری یک­طرفه مثبت از رشد اقتصاد سایه به مصرف انرژی و علیت گرنجری یک­طرفه منفی از رشد اقتصاد سایه به رشد اقتصادی (رسمی) برقرار است. یافته­های این پژوهش دلالت­های سیاستی مهمی برای مدیریت مصرف انرژی و بهبود رشد اقتصادی دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between economic growth, energy consumption and shadow economy in Iran

نویسندگان [English]

  • Amin Haghnejad 1
  • Mahboobeh Farahati 2
1 a
2 Assistant Professor of Economics, Semnan University, Semnan, Iran
چکیده [English]

Understanding the nature of the causal relationship between energy consumption and economic growth is one of the most important and controversial issues in the field of energy economics, which has attracted the attention of researchers and policy makers in the field in the last four decades. Considering the shadow sector of the economy, this study examines Granger-causality between energy consumption, (formal) economic growth, and shadow economy growth for Iran. To this end, the autoregressive distributed lag (ARDL) approach is used to analyze time series data covering the period 1355-1395. The results of cointegration tests and estimation of error correction models indicate that there is a positive bidirectional causal relationship between energy consumption and economic growth in both short-run and long-run, confirming the feedback hypothesis. In addition, there is a positive unidirectional Granger-causality running from shadow economy growth to energy consumption and a negative unidirectional Granger-causality running from shadow economy growth to (formal) economic growth in both short-run and long-run. The findings of this study would have important policy implications for the management of energy consumption and the improvement of economic growth.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic growth
  • Energy consumption
  • Shadow economy
  • ARDL approach
  • Granger Causality JEL Classification: O47
  • Q41
  • O17
  • C22
ابریشمی، حمید و مصطفایی، آذر (1380). ررسی رابطة بین رشد اقتصادی و مصرف فرآورده‌های عمدة نفتی در ایران. مجلة دانش و توسعه، 14، 45-11.
آرمن، سید عزیز، زارع، روح الله (1388). مصرف انرژی در بخش‌های مختلف و ارتباط آن با رشد اقتصادی در ایران: تحلیل علیت بر اساس روش تودا و یاماموتو. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 6(21)، 92-67.
آقایی، مجید (1395). بررسی رابطه علیت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی به تفکیک حامل‌های مختلف انرژی و بخش‌های مختلف اقتصادی، کاربردی از آزمون کرانه‌ای ARDL. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 49، 161-103.
آماده، حمید، قاضی، مرتض و عباسی فر، زهره  (1388). بررسی رابطه‌ مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران. مجله‌ی تحقیقات اقتصادی، 44(1)، 1-38.
بهبودی، داوود، اصغرپور، حسین و قزوینیان، حسن (1388). شکست ساختاری، مصرف انرژی و رشد اقتصادی ایران (1346-1384). فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 9(3)، 83-54.
بهبودی، داوود، متفکر آزاد، محمد علی و خلیل پور، افشین (1385). بررسی رابطه تقاضای نهایی و واسطه‌ای انرژی با رشد اقتصادی در ایران طی دوره 1383-1346. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 6(22)، 36-13.
حسنی صدرآبادی، محمدحسین، عمادالاسلام، هدیه و کاشمری، علی (1386). بررسی رابطة علّی مصرف انرژی، اشتغال و تولید ناخالص داخلی ایران طی سال­های 1350-1384. پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی، 7(24)، 58-31.
صالحی سربیژن، مرتضی (1396). بررسی رابطه علّیت گرنجری بین مصرف نفت و تولید ناخالص داخلی ایران: رویکرد تغییر رژیم‌های اقتصادی. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 7(27)، 124-111.‎
طاهری فرد، احسان و رحمانی، علی (1376)، بررسی رابطه کوتاه‌مدت و بلندمدت تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی و موجودی سرمایه برای کشور ایران طی سال­های 1373-1346، دومین همایش ملی انرژی ایران، تهران.
فرازمند، حسن، کامران پور، سعیده و قربان نژاد، مجتبی (1392). ارتباط بین توسعه مالی، رشد اقتصادی و مصرف انرژی در ایران؛ رویکرد آزمون باند و علیت تودا و یاماموتو. اقتصاد مقداری، 10(1)، 58-33.
فطرس، محمد حسن و معبودی، رضا (1390). رشد اقتصادی، مصرف انرژی و آلودگی هوا در ایران، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، 1(1)، 211-189.
فلاحی، فیروز و هاشمی دیزج، عبدالرحیم (1389). رابطه علیت بین GDP و مصرف انرژی در ایران با استفاده از مد‌ل‌های مارکوف سوئیچینگ. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 7(26)، 131-152.
قاسم­نژاد، توحید، محمد­زاده، یوسف و رضازاده، علی (1399)، تأثیر اندازه دولت بر رابطه بین اقتصاد سایه و نابرابری درآمد در ایران: رویکرد رگرسیوم انتقال ملایم (STR)، تحقیقات اقتصادی، 55(1)، 214-187.
محمدی، تیمور، ناظمیان، حمید و نصرتیان نسب، محسن (1391). رابطه رشد اقتصادی و مصرف انرژی در ایران (تحلیلی از مدل‌های علیت خطی و غیرخطی). فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، 2(5)، 170-153.
مداح، مجید و فراهتی، محبوبه (1398). تحلیل تجربی اثر مستقیم بیکاری بر اقتصاد سایه در ایران (رویکرد تقاضای پول). تحقیقات اقتصادی، 127، 441-419.
مرادقلی، فاطمه، زمانیان، غلامرضا و هاتفی مجومرد، مجید (1399). تاثیر مصرف انرژی و توسعه مالی بر رشد اقتصادی ایران؛ مبتنی بر رهیافت غیرخطی و نامتقارن. فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 8(29)، 53-7.
مرتضوی، سید ابوالقاسم، الهی، مهدی و اسعدی، محمد علی (1397). تاثیر رشد اقتصادی بر مصرف انرژی در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران، فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 5(3)، 1-20.
مصطفی پور، منوچهر (1384)، بررسی رابطه مصرف برق و رشد اقتصادی در ایران (1357-1381)،  پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
ملکی، رضا (1383)، بررسی رابطه علیت بین مصرف انرژی و تولید داخلی در ایران. مجله برنامه و بودجه، 9(6)، 121-81.
نجارزاده، رضا و عباس محسن، اعظم (1383). رابطة بین مصرف حامل­های انرژی و رشد بخش­های اقتصادی در ایران. فصلنامة مطالعات اقتصاد انرژی، 2، 80-86.
Abokyi, E., Appiah-Konadu, P., Abokyi, F., & Oteng-Abayie, E. F. (2019). Industrial growth and emissions of CO2 in Ghana: The role of financial development and fossil fuel consumption. Energy Reports, 5, 1339-1353.
Adam, M. C., & Ginsburgh, V. (1985). The effects of irregular markets on macroeconomic policy: Some estimates for Belgium. European Economic Review, 29(1), 15-33.
Akarca, A. T., & Long, T. V. (1980). On the relationship between energy and GNP: A reexamination. Journal of Energy Development, 5, 326–331.
Apergis, N., & Payne, J.E. (2009). Energy consumption and economic growth in Central America: Evidence from a panel cointegration and error correction model. Energy Economics, 31, 211–216.
Bajada, C., & Schneider, F. (2009). Unemployment and the shadow economy in the OECD. Revue Economique, 60 (5), 1033–1067
Baklouti, N., & Boujelbene, Y. (2019). The economic growth–inflation–shadow economy trilogy: Developed versus developing countries. International Economic Journal, 33(4), 679-695.
Basbay, M. M., Elgin, C., & Torul, O. (2016). Energy consumption and the size of the informal economy. Economics: The Open-Access, Open-Assessment E-Journal, 10(2016-14), 1-28.
Benkraiem, R., Lahiani, A., Miloudi, A., & Shahbaz, M. (2019). The asymmetric role of shadow economy in the energy-growth nexus in Bolivia. Energy Policy, 125, 405-417.
Berdiev, A. N., Pasquesi-Hill, C., & Saunoris, J. W. (2015). Exploring the dynamics of the shadow economy across US states. Applied Economics, 47(56), 6136-6147.
Bhattacharyya, D. K. (1999). On the economic rationale of estimating the hidden economy. The Economic Journal, 109(456), F348-F359.
Birinci, S. (2013). Trade openness, growth, and informality: Panel VAR evidence from OECD economies. Economics Bulletin, 33(1), 694-705.
Brown, R. L., Durbin, J., & Evans, J. M. (1975). Techniques for testing the constancy of regression relationships over time. Journal of the Royal Statistical Society: Series B (Methodological), 37(2), 149-163.
Chontanawat, J., Hunt, L.C., & Pierse, R. (2008). Does energy consumption cause economic growth? Evidence from a systematic study of over 100 countries. Journal of Policy Modeling, 30(2), 209–220.
Duarte, P. (2017). The relationship between GDP and the size of the informal economy: Empirical evidence for Spain. Empirical Economics, 52(4), 1409-1421.
Eilat, Y. and Zinnes, C. (2000). The evolution of the shadow economy in transition countries: Consequences for economic growth and donor assistance, CAER II Discussion Paper No. 83, Harvard Institute for International Development, Cambridge, MA.
Eilat, Y., & Zinnes, C. (2002). The shadow economy in transition countries: Friend or foe? A policy perspective. World Development, 30(7), 1233-1254.
Fallahi, F. (2011). Causal relationship between energy consumption (EC) and GDP: A Markov-switching (MS) causality. Energy, 36 (7), 4165-4170.
Giles, D. E. (1997). Causality between the measured and underground economies in New Zealand. Applied Economics Letters, 4(1), 63-67.
Giles, D. E., Tedds, L. M., & Werkneh, G. (2002). The Canadian underground and measured economies: Granger causality results. Applied Economics, 34(18), 2347-2352.
Gillman, M., & Cziráky, D. (2004). Inflation and endogenous growth in underground economies. wiiw Balkan Observatory Working Papers No. 50, The Vienna Institute for International Economic Studies, wiiw.
Goel, R. K., & Nelson, M. A. (2016). Shining a light on the shadows: Identifying robust determinants of the shadow economy. Economic Modelling, 58, 351-364.
Goel, R. K., Saunoris, J. W., & Schneider, F. (2019a). Drivers of the underground economy for over a century: A long term look for the United States. The Quarterly Review of Economics and Finance, 71, 95-106.
Goel, R. K., Saunoris, J. W., & Schneider, F. (2019b). Growth in the shadows: Effect of the shadow economy on US economic growth over more than a century. Contemporary Economic Policy, 37(1), 50-67.
Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438.
Kahouli, B. (2017). The short and long run causality relationship among economic growth, energy consumption and financial development: Evidence from South Mediterranean Countries (SMCs). Energy Economics, 68, 19-30.
Karanfil, F. (2008). Energy consumption and economic growth revisited: Does the size of unrecorded economy matter?. Energy Policy, 36(8), 3029-3035.
Kirchgässner, G., & Pommerehne, W. (1994). Schattenwirtschaft als wirtschafts-und sozialpolitische Herausforderung. das wirtschaftsstudium, 23(10), 848-860.
Kraft, J., & Kraft, A. (1978). On the relationship between energy and GNP. Journal of Energy and Development, 3, 401-403.
Kripfganz, S., & Schneider, D. C. (2019). Response surface regressions for critical value bounds and approximate p-values in equilibrium correction models.  Oxford Bulletin of Economics and Statistics. https://doi.org/1111/10/obes.12377.
Loayza, N.V., 1996. The economics of the informal sector: A simple model and some empirical evidence from Latin America. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy 45, 129– 162.
Matthews, K. (1983). National income and the black economy. Economic Affairs, 3(4), 261-267.
Nabi, M. S., & Drine, I. (2009). External debt, informal economy and growth. Economics Bulletin, 29(3), 1695-1707.
Narayan, P.K. (2005): The saving and investment nexus for China:  Evidence from cointegration tests.  Applied Economics, 37 (17), 1979-1990.
Ouattara, B (2004). The impact of project aid and programme aid inflows on domestic savings: A case study of Côte d’Ivoire. In Centre for the Study of African Economies Conference on Growth, Poverty Reduction and Human Development in Africa (pp. 21-22).
Ozturk, I. (2010). A literature survey on energy-growth nexus. Energy policy, 38(1), 340-349.
Payne, J.E. (2009). On the dynamics of energy consumption and output in the US. Applied Energy, 86 (4), 575–577.
Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1998). An autoregressive distributed-lag modelling approach to cointegration analysis. Econometric Society Monographs, 31, 371-413.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (1996). Testing for the existence of a long-run relationship, Cambridge Working Papers in Economics No. 9622, Faculty of Economics, University of Cambridge.
Pesaran, M.H., Shin, Y., Smith, R.J., 2001. Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics 16, 289–326.
Saunoris, J. W. (2018). Is the shadow economy a bane or boon for economic growth?. Review of Development Economics, 22(1), 115-132.
Schneider, F. (2005). Shadow economies around the world: What do we really know?. European Journal of Political Economy, 21(3), 598-642.
Schneider, F. (2008). The shadow economy in Germany: A blessing or a curse for the official economy?. Economic Analysis and Policy, 38(1), 89-111.
Schneider, F. (2010). The influence of public institutions on the shadow economy: An empirical investigation for OECD countries. Review of Law & Economics, 6(3), 441-468.
Schneider, F., & Enste, D. H. (2000). Shadow economies: Size, causes, and consequences. Journal of economic literature, 38(1), 77-114.
Schneider, F., & Enste, D. H. (2013). The shadow economy: An international survey. New York: Cambridge University Press.
Schneider, F., & Hametner, B. (2014). The shadow economy in Colombia: Size and effects on economic growth. Peace Economics, Peace Science and Public Policy, 20(2), 293-325.
Schneider, F., & Williams, C. C. (2013). The shadow economy. London: The Institute of Economic Affairs.
Seker, F., Ertugrul, H. M., & Cetin, M. (2015). The impact of foreign direct investment on environmental quality: A bounds testing and causality analysis for Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 347-356.
Serrano, J. M., & Gadea, M. D. (2005). What causes the hidden economy in Spain?. Applied Financial Economics Letters, 1(3), 143-150.
Shahbaz, M., Arouri, M., & Teulon, F. (2014). Short-and long-run relationships between natural gas consumption and economic growth: Evidence from Pakistan. Economic Modelling, 41, 219-226.
Shahbaz, M., Tang, C. F., & Shabbir, M. S. (2011). Electricity consumption and economic growth nexus in Portugal using cointegration and causality approaches. Energy policy, 39(6), 3529-3536.
Sims, C. A. (1972). Money, income, and causality. The American economic review, 62(4), 540-552.
Smith, P. M. (1997). Assessing the size of the underground economy: The statistics Canada perspective. In Lippert, O., & Walker, M. (Eds.), The underground economy: global evidence of its size and impact, Chapter 2. (pp. 11-37). The Fraser Institute.
Soares, C., & Afonso, Ó. (2019). The non-observed economy in Portugal: The monetary model and the MIMIC model. Metroeconomica, 70(1), 172-208.
Squalli, J. (2007). Electricity consumption and economic growth: Bounds and causality analyses for OPEC members. Energy Economics, 29, 1192–1205.
Williams, C. C., & Schneider, F. (2016). Measuring the Global Shadow Economy: The prevalence of informal work and labour. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, Inc.
Yu, E.S.H., & Hwang, B.K. (1984). The relationship between energy and GNP: Further results. Energy Economics. 6: 186-190.