اثر کانال های انتقال سیاست پولی بر اندازه اقتصاد غیررسمی در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بزرگمهر قائنات

2 استادیار گروه مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

10.30465/ce.2024.48221.1954

چکیده

اقتصاد غیررسمی نقش مهمی در اقتصاد کلان ایفا می‌کند و بر عملکرد و ثبات آن اثر می‌گذارد. به منظور کاهش پیامدهای منفی اقتصاد غیررسمی ترکیبی از سیاست‌های مختلف لازم است. سیاست پولی و کانال‌های انتقال آن، مانند نرخ بهره، نرخ اعطای تسهیلات و تغییرات نرخ ارز، به طور مستقیم و غیرمستقیم بر فعالیت­های اقتصاد رسمی و غیررسمی اثر دارد. در این مطالعه، تأثیر کانال­های مختلف انتقال سیاست پولی شامل نرخ بهره، اعتبارات بانکی، نرخ ارز، و کانال قیمت مصرف کننده (نرخ تورم و نقدینگی) بر اندازه اقتصاد غیررسمی در ایران طی دوره زمانی 1369-1399 با استفاده از الگوی نامتقارن خودتوضیح با وقفه­های توزیعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. تحلیل نتایج نشان دهنده اثر منفی کانال اعتباری سیاست پولی بر اقتصاد غیررسمی است. همچنین، نتایج نشان می­دهد کانال­ نرخ ارز اثر معنی­دار و مثبت و کانال نرخ بهره اثر معنی­دار و منفی بر اقتصاد غیررسمی دارد و این اثر نامتقارن است. ضریب متغیرهای نرخ تورم، و نسبت نقدینگی نیز اثر مثبت بر اندازه اقتصاد غیررسمی را نشان می­دهند. بنابراین، سیاست­گذاران می‌توانند با استفاده از سیاست‌های پولی فعالیت­های اقتصاد سایه و غیررسمی را با اقداماتی از قبیل افزایش اعطای اعتبارات بانکی، تغییر نرخ بهره، کنترل تورم، و مدیریت نرخ ارز کنترل کنند.
طبقه‌بندی JEL:
E52, E5, E31, E26.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effect of monetary policy transmission channels on the size of the informal economy in Iran

نویسندگان [English]

  • Malihe Ashena 1
  • Nafiseh Soleimani 2
1 Assistant Professor of Economics, Bozorgmehr University of Qaenat, Qaen, Iran
2 Assistant Professor, Department of Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The informal economy plays a significant role in economies, influencing their overall performance and stability. Reducing the negative effects of the informal economy requires a balanced combination of policies. Monetary policy, along with its transmission channels, directly and indirectly, have positive or negative consequences on the activities of both formal and informal economies. In this study, it is investigated the effect of various monetary policy tools, including interest rates, bank credit ratio, and exchange rate changes, on the size of the informal economy in Iran. An asymmetric Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model is used to analyze the relationship between these variables during the period of 2017-2018. The results indicate the negative effect of the monetary policy credit channel on the informal economy. Additionally, the exchange rate channel shows a positive effect, while the interest rate channel has a negative effect on the informal economy, and these coefficients are asymmetric. The coefficients of inflation rate and the ratio of liquidity to GDP also show a positive effect. Therefore, policymakers can utilize monetary policies to control the informal economy by implementing measures such as increasing the granting of bank credits, controlling inflation, and managing the exchange rate.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal Economy
  • Monetary Policy
  • Bank Credits
  • Exchange rate
  • Iran economy. JEL Classification: E26
  • E31
  • E5
  • E52

مراجع

امیدی پور رضا، پژویان جمشید، محمدی تیمور، معمارنژاد عباس. (1394). برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی و فرار مالیاتی: تحلیل تجربی در ایران. پژوهشنامه مالیات، 22(28)، 69-94.
آشنا، ملیحه. (1402). رابطۀ اقتصاد غیررسمی و سرعت گردش پول در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 12(47)، 73-99.
آشنا، ملیحه. (1399). اثرات متقارن و نامتقارن نااطمینانی اقتصادی بر تقاضای پول در ایران. بررسی مسائل اقتصاد ایران، 7(1)، 3-27.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1383-1398). گزیده آمارهای اقتصادی.  ،https://cbi.ir/simplelist/LatestEconomicData_fa.aspx
پیرایی، خسرو، رجایی، حسینعلی. (1394). اندازه‌گیری اقتصاد زیرزمینی در ایران و بررسی علل و آثار آن. سیاست‌های راهبردی و کلان، 3(9)، 21-42.
تقی نژاد عمران، وحید، نیک پور، معصومه. (1392). اقتصاد زیرزمینی و علت های آن: مطالعه موردی ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 2(8)، 53-72.
راعی، رضا، ایروانی، محمد جواد، احمدی، تیرداد. (1397). شوک‌های پولی و کانال‌های انتقال دهنده سیاست پولی در اقتصاد ایران: با تأکید بر کانال نرخ ارز، قیمت مسکن و اعتبارات. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصاد، 8 (31)، 29-44.
رحیمی، مجید، ندری، کامران، یزدانی، مهدی. (1401). شناسایی مهم‌ترین سازوکارهای انتقال سیاست پولی بر رشد اقتصادی در اقتصاد ایران با رویکرد الگو‌های میانگین پویا. نظریه های کاربردی اقتصاد، 9(2)، 151-190.
زارعی نژاد، سمیرا، سهیلی، کیومرث، فتاحی، شهرام. (1400). کانال‌های انتقال آثار سیاست‌های پولی بر تورم در اقتصاد ایران با رویکرد مارکوف سوئیچینگ خودتوضیح برداری. اقتصاد پولی مالی، 28، 87-104.
سازوار، منصور، نصراللهی، زهرا. (1401). تأثیر هزینه‌های نظامی بر اقتصاد سایه در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 19 (3)، 33-61.
سلیمی فر، مصطفی، کیوانفر، محمد. (1389). اقتصاد غیررسمی در ایران و اثر تورم بر آن. اقتصاد پولی مالی، 17 (33)، 1-27.
صامتی، مجید، سامتی، مرتضی، دلائی میلان، علی. (1397). برآورد اقتصاد زیرزمینی در ایران (84-1344): به روش MIMIC. مطالعات اقتصاد بین الملل، 20(2)، 89-114.
عبداله میلانی مهنوش، اکبرپور روشن نرگس. (1391). فرار مالیاتی ناشی از اقتصاد غیررسمی در ایران. پژوهشنامه مالیات. 13(20)، 141-168.
فطرس، محمد حسن، دلایی میلان، علی. (1392). عوامل موثر بر اقتصاد زیرزمینی در ایران، 1342-1391.  فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 10(4)، 91-111.
کازرونی، علیرضا، صلاحش، تاناز، اصغرپور، حسین. (1397). نقش بانک‌ها در مکانیزم انتقال سیاست پولی با تأکید بر ویژگی‌های سلامت مالی و ترازنامه‌ای بانک‌ها. مجله تحقیقات اقتصادی، 53 (1)، 69-92.
کریمی، محمد شریف، دل انگیزان، سهراب، حیدریان محمدآبادی، راضیه. (1397). تعیین عوامل مؤثر بر اقتصاد زیرزمینی در ایران در دوره‌ی 1389- 1355 (روش تصحیح خطای برداری). مجله تحقیقات اقتصادی، 53(2)، 367-386.
مطلبی، معصومه، علیزاده، محمد، فرجی دیزجی، سجاد. (1398). برآورد اقتصاد سایه و فرار مالیاتی با‌استفاده‌از متغیرهای انضباط مالی دولت. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، (4)16، 69-100.
مطلبی، معصومه، مریدیان، علی، یارمحمدیان، ناصر. (1400). بررسی رابطه نامتقارن بین رشد اقتصادی و مصرف انرژی با در نظر گرفتن نقش اقتصاد غیررسمی. اقتصاد و تجارت نوین، 16(2)، 151-179.
مهدیلو، علی، اصغرپور، حسین. (1398). نقش کانال نرخ ارز در مکانیزم انتقال غیرخطی سیاست پولی در ایران؛ رویکرد (MS-VAR). فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 17(1)، 121-153.
نجفیان، سمیه، فطرس، محمد حسن، حاجی، غلامعلی. (1401). تجزیه و تحلیل اثرات اقتصاد سایه ای بر درآمد سرانه در منتخبی از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته. بررسی مسائل اقتصاد ایران، 9(2)، 331-363.
 Abata, M. A., Kehinde, J. S., & Bolarinwa, S. A. (2012). Fiscal/Monetary policy and economic growth in Nigeria: A theoretical exploration. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 1(5), 75–88.
Ahumada, H., F. Alvaredo, & Canavese, A. (2008). The Monetary Method to Measure the Shadow Economy: The Forgotten Problem of the Initial Conditions. Economics Letters, 101, 97–99.
Aisen, A., & Veiga, F. J. (2008). The political economy of seigniorage. Journal of Development Economics, 87(1), 29–50.
Anwar. S., & Nguyen, L. (2018). Channels of monetary policy transmission in Vietnam. Journal of Policy Modeling, 62, 201-215.
Baklouti, N., & Boujelbene, Y. (2019). The Economic Growth–Inflation–Shadow Economy Trilogy: Developed Versus Developing Countries, International Economic Journal, DOI: 10.1080/10168737.2019.1641540
Bansah, M., & Mohsin, M. (2023). Tackling the shadow economy through inflation and access to credit, The Journal of International Trade & Economic Development, DOI: 10.1080/09638199.2023.2226239
Bernanke, B. S. & Gertler, M. (1995). Inside the Black Box: The Credit Channel of Monetary Policy Transmission. The Journal of Economic Perspectives, 9(4), 27-48.
Biswas, A. K., & Marjit, S. (2007). Preferential trade and mis-invoicing: Some analytical implications. International Review of Economics & Finance, 16(1), 130-138.
Bordon, A. R., & Weber, A. (2010). The Transmission Mechanism in Armenia: New Evidence from a Regime Switching VAR Analysis (November 2010). IMF Working Paper, 10/270, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1751382
Boivin, J., Kiley, M. T. & Mishkin, F. S. (2010). How has the Monetary Transmission Mechanism Evolved Over Time?. National Bureau of Economic Research, 15879, 1-88.
Canzoneri, M. B., & Rogers, C. A. (1991). Is the European Community an optimal currency area? Optimal taxationversus the cost of multiple currencies. The American Economic Review, 419–433.
Catik, A., & Akdeniz, C. (2019). The evolution of the monetary transmission channels in Turkey: evidence from a TVP-VAR model. Applied Economics Letters, 26, 1072-1079
Charlot, O., F. Malherbet, and C. Terra. (2015). Informality in Developing Economies: Regulation and Fiscal Policies. Journal of Economic Dynamics and Control, 51 (C): 1–27. https://doi.org/10.1016/j.jedc.2014.09.031.
Chatterjee, S., and S. J. Turnovsky. (2018). Remittances and the Informal Economy. Journal of Development Economics, 133 (C): 66–83. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2018.02.002.
Dell'Anno, R., & Solomon, O.H. (2008). Shadow economy and unemployment rate in USA: is there a structural relationship? An empirical analysis. Applied Economics, 40(19), 2537-2555.
Dornbusch, R. (1980). Exchange Rates and the Current Account. American Economic Review, 70, 960-971.
Elbahnasawy, N.G. (2021). Can e-government limit the scope of the informal economy?. World Development, 139(C), 105341.
Elgin, C., & Öztunalı. O. (2012). Shadow Economies around the World: Model Based Estimates. Bogazici University Department of Economics Working Papers 5, 1–48.
Elgin, C., Kose, A., Ohnsorge, F., and Yu, S. (2019). Shaded of Gray: Measuring the Informal Economy and Its Business Cycles. World Bank, mimeo.
Elgin, C., & Iyidost, E. (2021). Velocity of money and shadow economy. Applied Economics Letters, DOI: 10.1080/13504851.2021.1961117.
Faal, E. (2003). Currency Demand, the Underground Economy, and Tax Evasion: The Case of Guyana. IMF Working Paper, Western Hemisphere Department.
Fernandez, A., and Meza. F. (2015). Informal Employment and Business Cycles in Emerging Economies: The Case of Mexico. Review of Economic Dynamics, 18 (2): 381–405. https://doi.org/10.1016/j.red.2014.07.001.
Feige, E. L. (1990). Defining and Estimating the Underground and Informal Economies: The New Institutional Economies Approach. World Development,18(7), 989-1002.
Giles, D. E. A. (1999). Measuring the Hidden Economy: Implications for Econometric Modelling. Economic Journal, 109, 370–380.
Giles, D.E., Tedds, L.M. & Werkneh, G. (2002). The Canadian Underground and Measured Economies: Granger Causality Results. Applied Economics, 34, 2347-2352.
Goel, R. K., & Nelson, M. A. (2016). Shining a light on the shadows: Identifying robust determinants of the shadow economy. Economic Modelling, 58, 351–364.
Gutmann, P. M. (1977). The Subterranean Economy. Financial Analysts Journal, 33 (6), 26–34. doi:10.2469/faj. v33.n6.26.
Ihrig, J., and K. S. Moe. (2004). Lurking in the Shadows: The Informal Sector and Government Policy. Journal of Development Economics, 73 (2): 541–557.
Kilinc, M., & Tunc, C. (2019). The asymmetric effects of monetary policy on economic activity in Turkey. Structural Change and Economic Dynamics, Elsevier, vol. 51(C), 505-528.
Kojo Edeme, R., Nelson Nkalu, C., and Edeh, G. (2022). Monetary policy impact on the informal economy and response to shocks in the formal economy, Public Affairs, 22(2), e2453. https://doi.org/10.1002/pa.2453
Krylova, E. (2002). The Credit Channel of Monetary Policy. Case of Austria. Institute for Advanced Studies, Working Paper, 111, 1-13.
Liu-Evans, G., and S. Mitra. (2022). Formal Sector Enforcement and Welfare. International Tax and Public Finance, 30 (3): 706–728. https://doi.org/10.1007/s10797-022-09725-1.
Mahdiloo, A., & Asgharpur, H. (2020). Nonlinear Transmission Mechanism of Monetary Policy from Exchange Rate Channel in Iran: Approach (MS-VAR). Quarterly Journal of Quantitative Economics, 17(1), 121-153. (In Persian)
Mahdiloo, A., Asgharpur, H., & Fallahi, F. (2018). Nonlinear Evaluation of the Role of Monetary Transmission Channels in Iran: MSVAR Approach. Journal of Monetary and Banking Research, 11(37): 319-355. (In Persian).
Mazhar, U., & Méon, P.G. (2017). Taxing the unobservable: The impact of the shadow economy on inflation and taxation. World development, 90, 89-103.
Medina, L., & Schneider, F G. (2018). Shadow Economies Around the World: What Did We Learn Over the Last 20 Years?. IMF Working Paper, 18/17, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3124402.
Mishkin, F.S. (1995). Symposium on the Monetary Transmission Mechanism, Journal of Economic Perspectives, 9 (4), 45-67.
Mitra, S. (2013). Informality, Financial Development and Macroeconomic Volatility. Economics Letters, 120 (3): 454–457. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2013.05.028.
Motalleb, M., Alizadeh, M., & Faraji Dizaji, S. (2020). Estimating Shadow Economy and Tax Evasion using Governmental Financial Discipline Variables. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 16(4), 69-100. (In Persian)
Omidipour, R., Pajooyan, J., Mohamadi, T., & Memarnezhad, A. (2016). Estimating the size of the underground economy and tax evasion: an empirical analysis in Iran. Journal of Tax Research, 23 (28), 69-94. (In Persian)
Ordonez, J. C. L. (2014). Tax Collection, the Informal Sector, and Productivity. Review of Economic Dynamics, 17 (2): 262–286. https://doi.org/10.1016/j.red.2013.07.004.
Pesaran, M.H. and Shin, Y. (1998). An Autoregressive Distributed-Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, 31, 371-413.
Pesaran, M. H., Shin, Y., Smith R. J, (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16 (1), 289-326.
Piraee, K., & Rajaee, H. (2015). Estimate Size of Underground Economy in Iran and Investigation Causes and Effects. Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 3(Vol 3- No9), 21-42. (In Persian)
Prado, M. (2011). Government Policy inthe Formal and Informal Sectors. European Economic Review, 55 (8): 1120–1136.  https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2011.04.010.
Raei, R., Iravani, M. J., & ahmadi, T. (2018). Monetary Shocks and Monetary Transmission Mechanism in The Iranian Economy: With Emphasis on Exchange Rates, Housing Prices and Credits. Economic Growth and Development Research, 8(31), 29-44. (In Persian)
Schneider, F., and Enste, D. (2000). Shadow Economies: Sizes, Causes and Consequences. Journal of Economic Literature, 38 (1): 77-114.
Schneider, F., A. Buehn, and C. E. Montenegro. (2010). Shadow Economies All over the World: New Estimates for 162 Countries from 1999 to 2007. Policy Research Working Paper 5356, World Bank, Washington, DC.
Schneider, F. and Buehn, A. (2017). Estimating a Shadow Economy: Results, Methods, Problems, and Open Questions. Open Economics, 1, 1-29. 
Shin, Y., Yu, B., Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework. In: Sickles, R., Horrace, W. (eds) Festschrift in Honor of Peter Schmidt. Springer, New York, NY. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-8008-3_9
The Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (1990-2018). Economic Time Series Database. Economic Time Series Database (cbi.ir)
World Bank. (2019). Global Economic Prospects, World Bank. http://hdl.handle.net/10986/31655.
World Bank. (2021). Informal Economy Database.  https://www.worldbank.org/en/research/brief/informal-economy-database
Zareinezhad, S., Sohaili, K., & Fattahi, S. (2021). Channels of Transmition the Effects of Monetary Policies on Inflation in Iran's Economy by Using Markov Switching Vector Autoregressive Approach. Monetary & Financial Economics, 28(21), 87-104. doi: 10.22067/mfe.2022.68688.1027
Zheng, G., Shang, Y., Wu, Y., & Wang, J. (2014). A Study on the Asymmetry in the Role of Monetary Policy by Using STR model. Journal of Systems Science and Information, 2(3), 236-243. https://doi.org/10.1515/JSSI-2014-0236

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 17 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 20 تیر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار