چهارچوبی تحلیلی در نظریۀ توسعه: فرهنگ، قدرت و نابرابری

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد توسعه، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا

چکیده

چکیده
این مقاله کوششی است برای فراهم‎آوردن چهارچوبی تحلیلی به منظور درک فرآیند و علل کامیابی‎ها و ناکامی‎های الگوهای توسعه. به این منظور، با بهره‎گیری از رویکردی میان‎رشته‎ای، نقش عوامل فرهنگ، قدرت، و نابرابری ـ‎که خود محصول تعامل دو عامل نخست است‎ـ در توسعۀ جوامع مورد مطالعه قرار‎گرفته‎است.
اصول نظری این مطالعه مبتنی بر تلفیقی از روش‎شناسی نهادگرا، تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی است. در بخش ارائۀ چهارچوب تحلیلی نیز از رویکردی میان‎رشته‎ای و تلفیقی از نظریات سیاسی، جامعه‎شناسی و اقتصاد بهره گرفته شده است.
از جمله نتایج این مطالعه می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. بی‎توجهی به زمینه‎های فرهنگی بسترساز توسعه یا به عبارتی نهادهای غیررسمی و نیز پیاده‎کردن سیاست‎های توسعه‎ای مغایر با اصول فرهنگی و ارزشی جامعه از عوامل مهم مخلّ دستیابی به توسعه محسوب‎می‎شوند.
2. چنانچه طی فرآیند توسعه و در اثر سیاست‎گذاری‎های توسعه‎ای، نابرابری در هر یک از اَشکال خود افزایشی بی‎رویه داشته باشد، به طور مستقیم و غیرمستقیم موانعی جدی در ادامۀ پیشرفت و نزدیک‎شدن به اهداف توسعه ایجاد خواهد شد.
3. رشد تناقضات فرهنگی و نابرابری در جامعه به دلیل ایجاد اَشکال مختلف مقاومت مانع از هم‎افزایی نیروهای جامعه جهت بهره‎برداری بهینه از ظرفیت‎های جامعه خواهد شد.
4. قدرت چه در قالب نظام سیاسی چه در قالب فضای هژمونیک و ارزشی، تأثیر بسیاری بر مقولات فرهنگ، نابرابری و مقاومت دارد و بدین‎ترتیب از طرق گوناگون با توسعه در ارتباط است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analytical Framework in the Theory of Development: Culture, Power and Inequality

نویسندگان [English]

  • Hossein Raghfar 1
  • Marjan Fadavi Ardakani 2
1 Member of the Academic Board, Department of Economics, Al-Zahra University
2 M.A. Student in Economy of Development, Faculty of Sociology and Economics, Al-Zahra University
چکیده [English]

This paper is an attempt to provide an analytical framework for understanding the process of and reasons for successes and failures of development patterns. For this purpose, using an interdisciplinary approach, the role of factors like culture, power and inequality -which is the product of interaction between the first two factors- in the development of societies, is studied. The theoretical principals of this study are based on a combination of intuitionalist methodology, discourse analysis and critical discourse analysis. In the presentation of the analytical framework, an interdisciplinary approach is used which is a combination of political, sociological and economical theories. The results show that inattention to cultural grounds of development or, in other words, unofficial institutions and also adopting development policies which are inconsistent with cultural and moral principles of the society are among the important factors interrupting the process of development. Another finding is that if inequality increases during the development process and as a result of such policies, it will directly or indirectly create serious obstacles in the way of development. Due to creating different types of resistance, growth of cultural paradoxes and inequality in the society will prevent gathering of the forces for optimal use of the society’s capacity. It can therefore be concluded that power, whether in the form of political system or in hegemonic and moral atmospheres, has a major effect on cultural issues, inequality and resistance. Thus, power is related to development in different ways.

 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • Culture
  • Inequality
  • institutions

مراجع

تراسبی، دیوید (1382). اقتصاد و فرهنگ، ترجمۀ کاظم فرهادی، تهران: نشر نی.
 
توسلی، غلام‎عباس (1383). «تحلیلی از اندیشۀ پیر بوردیو دربارۀ فضلی منازعه‎آمیز اجتماعی و نقش جامعه‎شناسی»، نشریۀ نامۀ علوم اجتماعی، ش 33.
 
روحانی، حسن (1388). «درآمدی بر نظریۀ سرمایۀ فرهنگی»، فصلنامۀ راهبرد، ش 53.
 
سلطانی، علی‎اصغر (1383). «تحلیل گفتمان به‌مثابۀ نظریه و روش»، نشریۀ علوم سیاسی، ش 28.
 
صالحی امیری، سید رضا (1386). مفاهیم و نظریه‎های فرهنگی، تهران: ققنوس.
 
فدوی اردکانی، مرجان (1391). «بررسی فرایند توسعه در دروۀ حکومت پهلوی با توجه به نقش عوامل فرهنگ، نابرابری و قدرت 1304-1356»، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
 
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ فاطمه شایسته‎پیران و دیگران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‎ها.
 
فکوهی، ناصر (1383). تاریخ اندیشه و نظریه‎های انسان‎شناسی، تهران: نشر نی.
 
متوسلی، محمود و جمال فتح‎اللهی (1389). «مقدمه‎ای بر نظریات ویلیامسون و کاربرد آن در تحلیلی مسائل توسعۀ ایران»، فصلنامۀ پژوهش‎های اقتصادی، ش 3.
 
ممتاز، فریده (1383). «معرفی مفهوم طبقه از نگاه بوردیو»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش 41-42.
 
میلنر، آندرو و جف براویت (1385). درآمدی بر نظریه‎های فرهنگی معاصر، ترجمۀ جمال محمدی، تهران: ققنوس.
 
Acemoglu, Daron and James A. Robinson (2012). Why Nation Fail: The Origins of Power, Prosperity and Poverty, Crown Business.
 
Bayat, Asef (1997). Street Politics, Poor People’s Movement in Iran, Columbia University Press.
 
Boix, Carles (2003). Democracy and Redistribution, Cambridge University Press.
 
Bourdieu, Pierre (1986). “The Forms of Capital”, Handbook for Theory and Research for the Sociology of Education, J.G. Richardson.
 
Coase, Ronald H. (1960). “The Problem of Social Cost”, Journal of Law and Economics, Vol. 3.
 
Du Gay, Paul (1997). Production of Culture / Culture of Production, The Open University.
 
Duncombe, Stephen (2002). Cultural Resistance Reader, London and New York: Verso.
 
Foucault, Michel (1980). Power/Knowledge, New York: Vintage.
 
Foucault, Michel (1991). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, London: Penguin.
 
Galbraith, James. K. (2012). Inequality and Instability: A Study of the World Economy Just Before the Great Crisis, USA: Oxford University Press.
 
Hall, Stuart (1992). “The West and the Rest”, Formation of Modernity, Cambridge: Polity Press.
 
Hall, Stuart (1997). “The Centrality of Culture”, Notes on the Cultural Revolutions of Our Time, Kenneth Thompson, Media and Cultural Regulation, Open University Press.
 
Hall, Stuart (1997). Representation, Cultural Representation and Signifying Practices, The Open University.
 
Hodgson, Geoffrey M. (1998). “The Approach of Institutional Economics”, Journal of Economic Literature, Vol. 36.
North, Douglas C. et al (2003). Learning Institutions and Economic Performance, Max Planck Institute for Research on Collective Goods.
 
North, Douglass C. (1992). The New Institutional Economics and Developments, Washington University in St. Louis.
 
North, Douglass C. (2003). Effect of Institutions on Market Performance, Federal Communication Commission, Washington, USA.
 
North, Douglass C. (1991). “Institutions”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 5.
 
Peet, Richard (2009). Theories of Development, Second Edition: The Guilford Press.
 
Pieterse, Jan Nederveen (2010). Development Theory, Deconstructions / Reconstructions, SAGE Publication Ltd.
 
Rawls, John (1971). A Theory of Justice, Harvard University Press.
 
Sachs, Wolfgang (2010). The Development Dictionary, London: Zed Books.
 
Scott, James C. )1990(. Domination and the Arts of Resistance: Hidden Transcripts, London: Yale University Press.
 
Williams, Raymond) 1958(. Culture and Society, London: Chatto and Windus.
 
Williamson, Oliver E. (2000). “The New Institutional Economic: Taking Stock, Looking Ahead”, Journal of Economic Literature, Vol. 38.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 مرداد 1393
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1393
  • تاریخ پذیرش: 22 مهر 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار